Co to są zaburzenia integracji sensorycznej?

Integracja sensoryczna (SI), czyli proces przetwarzania w mózgu informacji odbieranych przez zmysły z naszego ciała oraz otoczenia, aby wykorzystać je w codziennym życiu. Zaburzenia procesów integracji sensorycznej to nieprawidłowości w procesie przetwarzania informacji. Dzieci z tymi zaburzeniami wymagają pomocy specjalisty – terapii integracji sensorycznej.

Istnieją pewne symptomy, które mogą sygnalizować, że coś jest „nie tak”.

Zerknij na listę objawów, które mogą (nie muszą) świadczyć, o potrzebie wizyty u specjalisty. Pojedyncze objaw nie są wskazaniem do diagnozy SI, jednak jeśli rozpoznajesz kilka, a tym bardziej kilkanaście z nich – zastanów się czy nie warto, żeby ktoś przyjrzał się dziecku.

Objawy, które mogą świadczyć o zaburzeniach integracji sensorycznej.

Najczęstszymi objawami dysfunkcji integracji sensorycznej u dzieci jest nieprawidłowa reaktywność na bodźce. Są to między innymi: niewłaściwe reakcje na bodźce dotykowe (nadmierne lub zbyt małe), za niski lub za wysoki poziom uwagi i aktywności, zaburzenia koordynacji ruchowej, opóźnienia w rozwoju ruchowym, rozwoju mowy, języka, trudności w uczeniu się, zaburzenia zachowania, brak samoakceptacji lub poczucia własnej wartości.

U dzieci często występują zaburzenia w rozwoju umiejętności ruchowych w zakresie „dużej motoryki” (chodzenie, bieganie, gry, np. rzucanie i łapanie piłki). Dzieci często nie rozumieją poleceń, nie potrafią naśladować ruchów. Trudno przyswajają i uczą się nowych czynności, potrzebują długiego czasu do namysłu przy planowaniu ruchu. Nie potrafią wykonywać dwu czynności naraz, np. słuchać i pisać. Występuje zaburzenie napięcia mięśni. Źle czują swoją „środkową linię ciała”- mają problem z koordynacją ruchów lub równowagą. Z braku uwagi mogą dość często ulegać wypadkom. Nie dbają o porządek.

Zaburzenia w zakresie „małej motoryki” to najczęściej trudności z precyzyjnymi czynnościami: rysowanie, pisanie, wycinanie. Dzieci z zaburzeniami często mają wadę wymowy.

Zaburzenia w funkcjonowaniu psychicznym i społecznym to: niezgrabność, złe funkcjonowanie w grupie, trudności w grach i zabawach zespołowych, męczliwość, bezradność. Mogą być powodem powstania i nasilania się frustracji i zaburzeń osobowości.

Jak rozpoznać zaburzenia integracji sensorycznej CHECK LISTA

• opóźnienia i wszelkie zaburzenia rozwoju mowy,

• obciążony wywiad okołoporodowy (ciąże wysokiego ryzyka, wcześniactwo, powikłania okołoporodowe, cesarskie cięcie),

• trudności z czytaniem, pisaniem, liczeniem – trudności z rozpoznawaniem liter, cyfr, mylenie, odwracanie liter, pismo lustrzane, przekręcanie sylab, wyrazów, czytanie od końca wyrazów

• nieprawidłowy chwyt kredki, długopisu, kłopoty z cięciem nożyczkami, rysowaniem po śladzie, kalkowaniem,

• trudności z utrzymaniem głowy (podczas dłuższego siedzenia) w pozycji pionowej, podpiera ją ręką, kładzie się na stoliku,

• często kłopoty ze wskazaniem części ciała (myli stronę prawą i lewą),

• trudności z samodzielnym żuciem i przełykaniem pokarmów (wybiera dania papkowate), z samodzielnym piciem,

• prawie zawsze jakiś siniak czy zadrapanie (potyka się i przewraca częściej niż rówieśnicy),

• wiele czynności samoobsługowych wykonuje z trudem, powoli, niezdarnie; do końca ich nie potrafi opanować, kłopoty z: samodzielnym korzystaniu z WC czy kąpielą w łazience, ubieraniem się, zwłaszcza zapinaniem guzików, sznurowaniem butów,

• nadmierna ruchliwość (nie może usiedzieć czy ustać w jednym miejscu),

• utrudniona orientacja w otoczeniu (dziecko czuje się zagubione, potrzebuje sporo czasu by zapamiętać otoczenie),

• zaburzenia napięcia mięśniowego – wzmożone lub obniżone (szybka męczliwość),

• lęk przed upadkiem lub wysokością (wchodząc po schodach lub schodząc częściej niż inne dzieci trzyma się poręczy, niepewnie stawia nogi),

• obniżone zainteresowanie aktywnością ruchową, niechęć do karuzeli i huśtawek na placu zabaw, dziecko nie lubi podskakiwać, wykonywać fikołków, okazuje zdenerwowanie przed np. wejściem na wysoką drabinkę lub zupełnie przeciwnie – karuzela, huśtawka bez przerwy,

• niewspółmierna reakcja (np. krzyk, płacz) do siły bodźca na nagłe dotknięcie albo lekkie popchnięcie z tyłu,

• problemy z siadaniem na krześle lub poprawiając na nim swoją pozycję zdarza się, że spada, ma niezgrabne ruchy – zbyt zamaszyste, dziwaczne albo często chodzi na palcach,

• problemy z rzucaniem i łapaniem piłki,

• skłonności do szybkiego męczenia się, sprawia wrażenie słabego dziecka,

• problemy z uczeniem się nowych aktywności ruchowych (pływanie, jazda na rowerze), podczas gimnastyki lub rytmiki kłopoty z dotrzymaniem kroku rówieśnikom – wielu ćwiczeń nie jest w stanie wykonać,

• słabe wyczucie odległości np. często staje zbyt blisko innych ludzi czy przedmiotów, nieumyślnie wchodzi lub wpada na meble, ściany czy inne osoby, dziecku często przytrafiają się nieumyślne sytuacje np. rozlewanie soku, zrzucanie książek z ławki, rozsypywanie cukru,

• zaburzona orientacja – podczas gier zespołowych zdarza się, że biegnie w innym kierunku niż jego drużyna, w inną stronę niż piłka, którą ma złapać,

• problemy z koncentracją uwagi – trudności w skupieniu uwagi nad zadaniem, z wysłuchaniem polecenia, trudności z współpracą z dorosłym lub współdziałania z innymi dziećmi,

• problemy emocjonalne – często się obraża, jest uparte, reaguje agresywnie albo w kontaktach z innymi ludźmi dziecko zamyka się w sobie, jest nieśmiałe i wycofywane z kontaktu,

• niska samoocena i brak wiary we własne siły i możliwości,

• nadwrażliwość na bodźce zmysłowe np. gwałtownie reaguje i długo narzeka nawet na drobne urazy, często mruży oczy, zatyka uszy z powodu hałasu czy określonego dźwięku, zwraca szczególną uwagę na zapachy, unika zabaw plasteliną, malowania palcami, unika dotykania niektórych faktur i substancji np. kleju, piasku, miewa trudności z tolerancją na czesanie, mycie głowy, podczas mycia zębów miewa odruch wymiotny,

• podwrażliwość na bodźce zmysłowe np. dziecko lubi kręcić się intensywnie i bardzo długo na karuzeli, może celowo uderzać się przedmiotami lub wpadać na ścianę, pocierać dłonie czy inne części ciała rzeczami o chropowatej fakturze, może obwąchiwać wybrane przedmioty, poszukiwać takich wrażeń jak np. wpatrywanie się w światło lampy sufitowej czy latarki, dziecko lubi smakować nietypowe czy niejadalne rzeczy takie jak np. pasta do butów; może też ignorować ból np. w takich sytuacjach jak dotykanie gorących przedmiotów.

źródło www.projekt-rodzina.pl

Magdalena Długołęcka – Drabik