Wymagania edukacyjne – Historia – klasa 7 – Szkoła Podstawowa nr 47 im. Jana Klemensa Branickiego w Białymstoku

Roczny plan pracy z historii w szkole podstawowej w klasie 7. Wymagania na poszczególne oceny

Temat lekcji	Zagadnienia, materiał nauczania	Wymagania na poszczególne oceny
ROZDZIAŁ I: EUROPA PO KONGRESIE WIEDEŃSKIM
1. Kongres wiedeński	Początek kongresu „Sto dni” Napoleona Postanowienia kongresu Zmiany granic w Europie Święte Przymierze	Uczeń: – wyjaśnia znaczenie terminów: restauracja, legitymizm, równowaga europejska – zna daty obrad kongresu wiedeńskiego (1814–1815) – wskazuje na mapie państwa decydujące na kongresie wiedeńskim – podaje przyczyny zwołania kongresu wiedeńskiego	Uczeń: – wyjaśnia znaczenie terminów: abdykacja, Święte Przymierze – zna daty: bitwy pod Waterloo (18 VI 1815), podpisania aktu Świętego Przymierza (IX 1815) – prezentuje główne założenia ładu wiedeńskiego – przedstawia decyzje kongresu dotyczące ziem polskich	Uczeń: – zna datę „stu dni” Napoleona (III–VI 1815) – identyfikuje postacie: Aleksandra I, Charles’a Talleyranda, Klemensa von Metternicha – omawia przebieg „stu dni” Napoleona – przedstawia okoliczności powstania Świętego Przymierza	Uczeń: – identyfikuje postacie: Roberta Stewarta Castlereagha, Franciszka I, Fryderyka Wilhelma III – wskazuje na mapie zmiany terytorialne w Europie po kongresie wiedeńskim oraz państwa Świętego Przymierza – przedstawia cele i działalność Świętego Przymierza	Uczeń: – ocenia postawę Napoleona i Francuzów w okresie jego powrotu do kraju – ocenia zasady, w oparciu o które stworzono ład wiedeński – ocenia działalność Świętego Przymierza
2. Rewolucja przemysłowa	Narodziny przemysłu Rewolucja przemysłowa na świecie Maszyna parowa i jej zastosowanie Narodziny elektrotechniki Skutki rewolucji przemysłowej	Uczeń: – wyjaśnia znaczenie terminów: industrializacja, rewolucja przemysłowa, maszyna parowa – zna datę udoskonalenia maszyny parowej (1763) – identyfikuje postać Jamesa Watta – wymienia przyczyny rewolucji przemysłowej	Uczeń: – wyjaśnia znaczenie terminów: manufaktura, fabryka, urbanizacja, kapitał, kapitaliści, robotnicy, proletariat – identyfikuje postacie: Samuela Morse’a, George’a Stephensona – wymienia gałęzie przemysłu, które rozwinęły się dzięki zastosowaniu maszyny parowej – omawia wpływ zastosowania maszyny parowej na rozwój komunikacji	Uczeń: – zna daty: skonstruowania silnika elektrycznego (1831), skonstruowania telegrafu (1837) – identyfikuje postać Michaela Faradaya – wskazuje na mapie państwa, na których terenie rozwinęły się w XIX w. najważniejsze zagłębia przemysłowe Europy – wyjaśnia okoliczności narodzin przemysłu w XIX w. – przedstawia konsekwencje zastosowania maszyny parowej dla rozwoju przemysłu	Uczeń: – wyjaśnia znaczenie terminów: cywilizacja przemysłowa, metropolia – zna datę pierwszego telegraficznego połączenia kablowego między Ameryką i Europą (1866) – przedstawia gospodarcze i społeczne skutki industrializacji – wyjaśnia znaczenie wynalezienia elektryczności dla rozwoju przemysłu i komunikacji	Uczeń: – identyfikuje postacie: Thomasa Newcomena, Charlesa Wheatsone’a, Thomasa Davenporta – wyjaśnia okoliczności narodzin przemysłu w XIX w. – opisuje sposób działania maszyny parowej – ocenia gospodarcze i społeczne skutki rozwoju przemysłu w XIX w.
3. Nowe idee polityczne	Liberalizm Konserwatyzm Idee narodowe Początki ruchu robotniczego Czartyzm Socjalizm i komunizm	Uczeń: – wyjaśnia znaczenie terminów: ideologia, proletariat, ruch robotniczy, strajk, związek zawodowy – identyfikuje postać Adama Smitha	Uczeń: – wyjaśnia znaczenie terminów: liberalizm, konserwatyzm, socjalizm – identyfikuje postacie: Edmunda Burke’a, Karola Marksa – przedstawia okoliczności narodzin liberalizmu, konserwatyzmu i ruchu robotniczego	Uczeń: – wyjaśnia znaczenie terminów: wolna konkurencja, komunizm, idee narodowe – identyfikuje postacie: Giuseppe Mazziniego, Henriego de Saint– –Simona, Roberta Owena, Fryderyka Engelsa – charakteryzuje założenia liberalizmu, konserwatyzmu, socjalizmu i komunizmu	Uczeń: – zna datę wydania Manifestu komunistycznego (1848) – przedstawia okoliczności narodzin liberalizmu, konserwatyzmu i ruchu robotniczego – wyjaśnia różnice między socjalistami i komunistami – wyjaśnia rolę związków zawodowych w rozwoju ruchu robotniczego	Uczeń: – wyjaśnia znaczenie terminów: czartyzm, falanster – zna daty: ruchu czartystów (1836–1848) – opisuje narodziny ruchu czartystów, ich postulaty oraz skutki działalności – ocenia wpływ nowych ideologii na życie społeczne i polityczne w pierwszej połowie XIX w.
4. Przeciwko Świętemu Przymierzu	Walka z ładem wiedeńskim Niepodległość Grecji Początek Wiosny Ludów Wystąpienia w Niemczech i Austrii Parlament frankfurcki Powstanie węgierskie Wiosna Ludów we Włoszech Wojna krymska	Uczeń: – wyjaśnia znaczenie terminu Wiosna Ludów – zna datę Wiosny Ludów (1848–1849) – wskazuje na mapie państwa, w których wybuchła Wiosna Ludów; – wymienia przyczyny Wiosny Ludów	Uczeń: – wyjaśnia znaczenie terminów: rewolucja lipcowa, rewolucja lutowa, parlament frankfurcki – zna daty: rewolucji lipcowej we Francji (1830), wybuchu Wiosny Ludów we Francji (II 1848) – identyfikuje postacie: Mikołaja I, Ludwika Napoleona Bonapartego, Franciszka Józefa I – wskazuje na mapie państwa, które uzyskały niepodległość w pierwszej połowie XIX w. – przedstawia przyczyny i przejawy walki z ładem wiedeńskim – przedstawia skutki Wiosny Ludów we Francji, Prusach, Austrii, na Węgrzech i w państwach włoskich	Uczeń: – zna daty: uzyskania niepodległości przez Grecję (1829), powstania w Belgii (1830), zwołania parlamentu frankfurckiego (V 1848), wybrania Ludwika Napoleona Bonapartego prezydentem Francji (XII 1848), stłumienia powstania węgierskiego (1849), wojny krymskiej (1853–1856) – identyfikuje postacie: Klemensa von Metternicha, Aleksandra II – wskazuje na mapie państwa, w których w latach 1815–1847 wybuchły rewolucje i powstania narodowe oraz państwa zaangażowane w wojnę krymską – omawia przyczyny, przebieg i skutki rewolucji lipcowej we Francji – wymienia przyczyny i skutki wojny krymskiej	Uczeń: – wyjaśnia znaczenie terminów: dekabryści, bankiety – zna daty: wybuchu antytureckiego powstania w Grecji (1821–1822), powstania dekabrystów (XII 1825), uznania niepodległości Belgii (1831), wybuchu Wiosny Ludów w Prusach, Austrii na Węgrzech i we Włoszech (III 1848), powstania robotniczego w Paryżu (VI 1848) – identyfikuje postacie: Karola X, Ludwika Filipa, Lajosa Kossutha, Józefa Bema Karola Alberta – przedstawia cele, przebieg i skutki powstania dekabrystów – opisuje przebieg Wiosny Ludów we Francji, Prusach, Austrii, na Węgrzech i w państwach włoskich	Uczeń: – przedstawia przebieg i skutki walki Greków o niepodległość – ocenia znaczenie Wiosny Ludów dla państw i narodów europejskich – omawia rolę parlamentu frankfurckiego w procesie jednoczenia Niemiec
POWTÓRZENIE WIADOMOŚCI I SPRAWDZIAN Z ROZDZIAŁU I
ROZDZIAŁ II: ZIEMIE POLSKIE PO KONGRESIE WIEDEŃSKIM
1. Po upadku Księstwa Warszawskiego	Podział ziem polskich Rzeczpospolita Krakowska Wielkie Księstwo Poznańskie Sytuacja gospodarcza w zaborze pruskim – podstawy nowoczesności Sytuacja gospodarcza w zaborze austriackim Kultura i oświata	Uczeń: – wyjaśnia znaczenie terminu uwłaszczenie – zna datę powstania Królestwa Polskiego, Wielkiego Księstwa Poznańskiego i Wolnego Miasta Krakowa (1815) – wskazuje na mapie podział ziem polskich po kongresie wiedeńskim	Uczeń: – wyjaśnia znaczenie terminu ziemie zabrane – zna daty: reformy uwłaszczeniowej w Wielkim Księstwie Poznańskim (1823), zniesienia pańszczyzny w zaborze austriackim (1848) – charakteryzuje ustrój Wielkiego Księstwa Poznańskiego – opisuje ustrój Rzeczypospolitej Krakowskiej – charakteryzuje rozwój gospodarczy zaboru pruskiego – opisuje sytuację gospodarczą w zaborze austriackim	Uczeń: – wyjaśnia znaczenie terminu protektorat – zna daty: nadania wolności osobistej chłopom w zaborze pruskim (1807), powołania sejmu prowincjonalnego w Wielkim Księstwie Poznańskim (1824) – identyfikuje postacie: Antoniego Radziwiłła, Edwarda Raczyńskiego, Tytusa Działyńskiego, Józefa Maksymiliana Ossolińskiego – omawia proces uwłaszczania chłopów w zaborze pruskim	Uczeń: – zna datę otwarcia Zakładu Narodowego im. Ossolińskich we Lwowie (1817) – wyjaśnia, jaką rolę pełniła Rzeczpospolita Krakowska w utrzymaniu polskości – porównuje sytuację gospodarczą ziem polskich pod zaborami – przedstawia warunki rozwoju polskiej kultury i oświaty w zaborze pruskim i Galicji	Uczeń – zna datę wprowadzenia obowiązku szkolnego w zaborze pruskim (1825) – ocenia skutki reformy uwłaszczeniowej w zaborze pruskim – ocenia politykę władz zaborczych wobec Polaków w zaborze pruskim i austriackim
2. W Królestwie Polskim	Konstytucja Królestwa Polskiego Namiestnik i wielki książę Gospodarka Królestwa Polskiego Kultura i edukacja pod zaborem rosyjskim Opozycja legalna w Królestwie Polskim Tajne spiski i organizacje	Uczeń: – zna datę nadania konstytucji Królestwu Polskiemu (1815) – identyfikuje postacie: Adama Mickiewicza, Piotra Wysockiego – wskazuje na mapie zasięg Królestwa Polskiego – wymienia organy władzy określone w konstytucji Królestwa Polskiego	Uczeń: – wyjaśnia znaczenie terminów: kaliszanie, konspiracja – zna daty: objęcia władzy przez Mikołaja I (1825), zawiązania Sprzysiężenia Podchorążych (1828) – identyfikuje postacie: Aleksandra I, wielkiego księcia Konstantego, Mikołaja I, Franciszka Ksawerego Druckiego–Lubeckiego, Stanisława Staszica, Waleriana Łukasińskiego – charakteryzuje ustrój Królestwa Polskiego – opisuje rozwój przemysłu w Królestwie Polskim – omawia rozwój kultury i edukacji w Królestwie Polskim – wymienia przykłady organizacji spiskowych i ich cele	Uczeń: – zna daty: otwarcia uniwersytetu w Warszawie (1816), działalności Towarzystwa Filomatów (1817–1823), wprowadzenia cenzury w Królestwie Polskim (1819), założenia Banku Polskiego (1828) – identyfikuje postacie: Józefa Zajączka, Juliana Ursyna Niemcewicza, Adama Jerzego Czartoryskiego, Wincentego i Bonawentury Niemojowskich – wskazuje na mapie najważniejsze okręgi przemysłowe w Królestwie Polskim – przedstawia reformy gospodarcze Franciszka Ksawerego Druckiego–Lubeckiego – przedstawia sytuację na wsi w Królestwie Polskim	Uczeń: – zna daty: powstania Towarzystwa Kredytowego Ziemskiego (1825), wystąpienia kaliszan (1820) – identyfikuje postacie: Stanisława Kostki Potockiego, Tadeusza Czackiego, Tomasza Zana – wskazuje na mapie Kanał Augustowski – wyjaśnia, jaką rolę w życiu Królestwa Polskiego pełnił wielki książę Konstanty – charakteryzuje działalność kulturalno–oświatową Polaków na ziemiach zabranych – przedstawia okoliczności powstania opozycji legalnej i cele jej działalności – opisuje okoliczności powstania organizacji spiskowych	Uczeń: – wymienia wady i zalety ustroju Królestwa Polskiego – ocenia rozwój gospodarczy Królestwa Polskiego – omawia różnice pomiędzy opozycją legalną i nielegalną w Królestwie Polskim – ocenia stosunek władz carskich do opozycji legalnej i nielegalnej
3. Powstanie listopadowe	Wybuch powstania Od negocjacji do detronizacji Wojna polsko––rosyjska Wodzowie powstania listopadowego Walki poza Królestwem	Uczeń: – wyjaśnia znaczenie terminu noc listopadowa – zna daty: wybuchu powstania listopadowego (29/30 XI 1830), bitwy pod Olszynką Grochowską (II 1831), wojny polsko– –rosyjskiej (II–X 1831) – identyfikuje postacie: Piotra Wysockiego, Józefa Chłopickiego – wymienia przyczyny powstania listopadowego	Uczeń: – wyjaśnia znaczenie terminów: dyktator, detronizacja – zna daty: detronizacji Mikołaja I i zerwania unii z Rosją (25 I 1831), bitwy pod Ostrołęką (V 1831), bitwy o Warszawę (6–7 IX 1831) – identyfikuje postacie: wielkiego księcia Konstantego, Adama Jerzego Czartoryskiego – wskazuje na mapie miejsca najważniejszych bitew powstania listopadowego – wyjaśnia, jakie znaczenie dla powstania listopadowego miała detronizacja cara Mikołaja I – omawia przyczyny klęski powstania listopadowego	Uczeń: – zna daty: przejęcia dyktatury przez Józefa Chłopickiego (XII 1830), – identyfikuje postacie: Ignacego Prądzyńskiego, Emilii Plater, Józefa Bema, Iwana Dybicza, Iwana Paskiewicza – wskazuje na mapie tereny poza Królestwem Polskim, na których toczyły się walki podczas powstania w latach 1830–1831 – opisuje przebieg nocy listopadowej – charakteryzuje poczynania władz powstańczych do wybuchy wojny polsko–rosyjskiej – opisuje przebieg wojny polsko– –rosyjskiej	Uczeń: – zna daty: bitwy pod Stoczkiem (II 1831), bitew pod Wawrem i Dębem Wielkim (III 1831), bitew pod Iganiami i Boremlem (IV 1831) – identyfikuje postacie: Józefa Sowińskiego, Jana Skrzyneckiego, Jana Krukowieckiego, Józefa Dwernickiego – przedstawia przebieg walk powstańczych poza Królestwem Polskim	Uczeń: – identyfikuje postacie: Michała Radziwiłła, Macieja Rybińskiego, Antoniego Giełguda – ocenia postawy wodzów powstania listopadowego – ocenia, czy powstanie listopadowe miało szanse powodzenia
4. Wielka Emigracja	Ucieczka przed represjami Stronnictwa polityczne na emigracji	Uczeń: – wyjaśnia znaczenie terminów: emigracja, Wielka Emigracja – identyfikuje postacie: Fryderyka Chopina, Adama Mickiewicza, Juliusza Słowackiego – wymienia przyczyny Wielkiej Emigracji – wskazuje na mapie główne kraje, do których emigrowali Polacy po upadku powstania listopadowego	Uczeń: – wyjaśnia znaczenie terminów: zsyłka, emisariusz – identyfikuje postacie: Zygmunta Krasińskiego, Joachima Lelewela, Adama Jerzego Czartoryskiego – wymienia główne obozy polityczne powstałe na emigracji – wymienia formy działalności Polaków na emigracji	Uczeń: – wyjaśnia znaczenie terminów: katorga, amnestia – zna daty: powstania Towarzystwa Demokratycznego Polskiego (1832) i Hôtel Lambert (1833) – przedstawia stosunek władz i społeczeństw Europy do polskich emigrantów – charakteryzuje program Towarzystwa Demokratycznego Polskiego – przedstawia poglądy środowisk konserwatywnych z Hôtel Lambert	Uczeń: – zna daty: powstania Komitetu Narodowego Polskiego (1831), Gromad Ludu Polskiego (1835) – identyfikuje postacie: Ludwika Mierosławskiego, Wiktora Heltmana – wskazuje na mapie trasy, które przemierzali polscy emigranci – przedstawia program Komitetu Narodowego Polskiego – omawia poglądy Gromad Ludu Polskiego	Uczeń: – opisuje działalność kulturalną Polaków na emigracji – ocenia działalność Polaków na emigracji
5. Ziemie polskie po powstaniu listopadowym	Represje po upadku powstania listopadowego Królestwo Polskie w cieniu Cytadeli Represje w zaborze pruskim Działalność spiskowa Powstanie krakowskie Rabacja galicyjska	Uczeń: – wyjaśnia znaczenie terminu rusyfikacja – zna datę wybuchu powstania krakowskiego (21/21 II 1846) – wymienia represje wobec uczestników powstania listopadowego – wskazuje przykłady polityki rusyfikacji w Królestwie Polskim po upadku powstania listopadowego – wskazuje na mapie tereny objęte powstaniem krakowskim	Uczeń: – wyjaśnia znaczenie terminów: rabacja, kontrybucja – zna daty: wybuchu rabacji galicyjskiej (II 1846) – identyfikuje postacie: Iwana Paskiewicza, Edwarda Dembowskiego, Jakuba Szeli – charakteryzuje politykę władz rosyjskich wobec Królestwa Polskiego – omawia przebieg i skutki powstania krakowskiego – przedstawia przyczyny, przebieg i skutki rabacji galicyjskiej	Uczeń: – wyjaśnia znaczenie terminów: noc paskiewiczowska, Statut organiczny, – zna daty: wprowadzenia Statutu organicznego (1832), ogłoszenia stanu wojennego w Królestwie Polskim (1833), likwidacji Rzeczpospolitej Krakowskiej (XI 1846) – identyfikuje postacie: Szymona Konarskiego, Piotra Ściegiennego – wskazuje na mapie tereny objęte rabacją galicyjską – wyjaśnia, w jakich okolicznościach wybuchło powstanie krakowskie	Uczeń: – zna daty: powstania Stowarzyszenia Ludu Polskiego (1835), wprowadzenia rosyjskiego kodeksu karnego w Królestwie Polskim (1847) – identyfikuje postacie: Edwarda Flottwella, Karola Libelta, Henryka Kamieńskiego – omawia represje popowstaniowe w zaborze pruskim – charakteryzuje działalność spiskową na ziemiach polskich w latach 30. i 40. XIX w. – przedstawia przyczyny niepowodzenia powstania krakowskiego	Uczeń: – ocenia politykę władz zaborczych wobec Polaków po upadku powstania listopadowego – ocenia postawę chłopów galicyjskich wobec szlachty i powstania krakowskiego
6. Wiosna Ludów na ziemiach polskich	Nastroje w Wielkopolsce na początku 1848 roku Powstanie w Wielkopolsce W obronie polskości na Warmii, Mazurach i Śląsku Sytuacja w Galicji Ukraiński ruch narodowy Za waszą i naszą wolność	Uczeń: – identyfikuje postacie: Józefa Bema, Adama Mickiewicza – wyjaśnia przyczyny wybuchu Wiosny Ludów na ziemiach polskich pod zaborami – wskazuje na mapie zabory, w których doszło do wystąpień w 1848 r.	Uczeń: – zna daty: powstania wielkopolskiego (IV–V 1848), uwłaszczenia chłopów w Galicji (1848) – identyfikuje postać Ludwika Mierosławskiego – opisuje przebieg Wiosny Ludów w Wielkim Księstwie Poznańskim – omawia przebieg Wiosny Ludów w Galicji	Uczeń: – zna daty: porozumienia w Jarosławcu (IV 1848), bitwy pod Miłosławiem (IV 1848), – identyfikuje postacie: Franza von Stadiona, Wojciecha Chrzanowskiego, Józefa Wysockiego, Henryka Dembińskiego – charakteryzuje wkład Polaków w wydarzenia Wiosny Ludów w Europie	Uczeń: – wyjaśnia znaczenie terminu serwituty – zna datę powstania Komitetu Narodowego w Poznaniu (III 1848) – identyfikuje postacie: Józefa Lompy, Emanuela Smołki, Gustawa Gizewiusza, Krzysztofa Mrongowiusza – przedstawia działalność polskich społeczników na Warmii, Mazurach i Śląsku	Uczeń: – wyjaśnia, jakie znaczenie dla polskiego ruchu niepodległościowego w Galicji miał wzrost świadomości narodowościowej wśród Rusinów – ocenia skutki Wiosny Ludów na ziemiach polskich – ocenia decyzję władz austriackich o uwłaszczeniu
7. Kultura polska doby romantyzmu	Kultura polska po utracie niepodległości Narodziny romantyzmu Polski mesjanizm Początki badań historii Polski	Uczeń: – wyjaśnia znaczenie terminu romantyzm – identyfikuje postacie: Adama Mickiewicza, Juliusza Słowackiego, Fryderyka Chopina – wymienia poglądy romantyków	Uczeń: – wyjaśnia znaczenie terminu racjonalizm – identyfikuje postać Joachima Lelewela – wyjaśnia, na czym polegał konflikt romantyków z klasykami – przedstawia najwybitniejszych polskich twórców epoki romantyzmu	Uczeń: – wyjaśnia znaczenie terminów: mesjanizm, salon artystyczny – charakteryzuje warunki, w jakich ukształtował się polski romantyzm – wyjaśnia, czym był polski mesjanizm	Uczeń: – zna datę opublikowania ballady Romantyczność Adama Mickiewicza – identyfikuje postać Andrzeja Towiańskiego, Artura Grottgera – przedstawia sytuację kultury polskiej po utracie niepodległości	Uczeń: – ocenia wpływ romantyzmu na niepodległościowe postawy Polaków
POWTÓRZENIE WIADOMOŚCI I SPRAWDZIAN Z ROZDZIAŁU II
ROZDZIAŁ III: EUROPA I ŚWIAT PO WIOŚNIE LUDÓW
1. Stany Zjednoczone w XIX wieku	Rozwój Stanów Zjednoczonych Podział na Północ i Południe Przyczyny wojny secesyjnej Wojna secesyjna Stany Zjednoczone po wojnie secesyjnej	Uczeń: – wyjaśnia znaczenie terminów: wojna secesyjna, Północ, Południe – zna datę wojny secesyjnej (1861–1865) – identyfikuje posta Abrahama Lincolna – wymienia przyczyny i skutki wojny secesyjnej	Uczeń: – wyjaśnia znaczenie terminów: secesja, Konfederacja, Unia, wojna totalna – zna datę wydania dekretu o zniesieniu niewolnictwa (1863) – identyfikuje postacie: Roberta Lee, Ulyssesa Granta – charakteryzuje sytuację gospodarczą, społeczną i polityczną Północy i Południa – omawia społeczne, polityczne i gospodarcze skutki wojny secesyjnej	Uczeń: – wyjaśnia znaczenie terminów: taktyka spalonej ziemi, abolicjonizm, demokraci, republikanie – zna daty: wyboru Abrahama Lincolna na prezydenta USA (1860), secesji Karoliny Południowej (1860), powstania Skonfederowanych Stanów Ameryki (1861) – omawia przyczyny podziału Stanów Zjednoczonych na Północ i Południe – opisuje przebieg wojny secesyjnej – wyjaśnia, jakie konsekwencje dla dalszego przebiegu wojny miał dekret o zniesieniu niewolnictwa	Uczeń: – zna daty: wprowadzenia zakazu przywozu niewolników do Stanów Zjednoczonych (1808), bitwy pod Gettysburgiem (VII 1863), kapitulacji wojsk Konfederacji (VI 1865), ataku na Fort Sumter (IV 1861) – wskazuje na mapie etapy rozwoju terytorialnego Stanów Zjednoczonych w XIX w. – przedstawia przyczyny i skutki rozwoju terytorialnego Stanów Zjednoczonych w XIX w. – porównuje sytuację gospodarczą, społeczną i polityczną Północy i Południa	Uczeń: – ocenia znaczenie zniesienia niewolnictwa w Stanach Zjednoczonych – ocenia skutki wojny secesyjnej
2. Zjednoczenie Włoch i Niemiec	Dwie koncepcje zjednoczenia Włoch Piemont Zjednoczenie Włoch Powstanie Królestwa Włoskiego Polityka Prus Wojny Prus z Danią i Austrią Wojna z Francją Komuna Paryska Polacy w Komunie Paryskiej	Uczeń: – zna daty: powstania Królestwa Włoch (1861), ogłoszenia powstania II Rzeszy Niemieckiej (18 I 1871) – identyfikuje postacie: Giuseppe Garibaldiego, Ottona von Bismarcka – wymienia etapy jednoczenia Włoch i Niemiec – przedstawia skutki zjednoczenia Włoch i Niemiec dla Europy	Uczeń: – wyjaśnia znaczenie terminów: wyprawa „tysiąca czerwonych koszul”, risorgimento – zna daty: wojny Prus z Austrią (1866), wojny francusko–pruskiej (1870–1871) – identyfikuje postacie: Camilla Cavoura, Wilhelma I, Napoleona III – wyjaśnia, jaką rolę w jednoczeniu Włoch odegrał Giuseppe Garibaldi – omawia etapy jednoczenia Niemiec – przedstawia przyczyny, przebieg i skutki wojny francusko–pruskiej – wyjaśnia, jaką rolę w jednoczeniu Niemiec odegrał Otto von Bismarck	Uczeń: – wyjaśnia znaczenie terminu komunardzi – zna daty: bitew pod Magentą i Solferino (1859), wojny Prus i Austrii z Danią (1864), pokoju we Frankfurcie nad Menem (1871), bitwy pod Sadową (1866), powstania Związku Północno–niemieckiego (1867), bitwy pod Sedanem (1870), Komuny Paryskiej (III–V 1871) – wskazuje na mapie etapy jednoczenia Włoch i Niemiec – omawia koncepcje zjednoczenia Włoch – opisuje przebieg procesu jednoczenia Włoch – wyjaśnia, dlaczego Piemont stał się ośrodkiem jednoczenia Włoch – przedstawia koncepcje zjednoczenia Niemiec – omawia skutki wojen Prus z Danią i Austrią dla procesu jednoczenia Niemiec – przedstawia przyczyny, przebieg i skutki Komuny Paryskiej	Uczeń: – zna daty: powstania Niemieckiego Związku Celnego (1834), zawarcia sojuszu Piemontu z Francją (1858), wojny Piemontu z Austrią (1859), wybuchu powstania w Królestwie Obojga Sycylii (1860), objęcia tronu w Prusach przez Wilhelma I (1861), powstania Czerwonego Krzyża (1863), zajęcia Wenecji przez Królestwo Włoch (1866), powstania Austro–Węgier (1867), zajęcia Państwa Kościelnego przez Królestwo Włoskie (1870) – identyfikuje postacie: Wiktora Emanuela II, Jarosława Dąbrowskiego, Walerego Wróblewskiego – wskazuje okoliczności powstania Czerwonego Krzyża – wyjaśnia okoliczności powstania Austro– –Węgier – przedstawia rolę Polaków w Komunie Paryskiej	Uczeń: – ocenia rolę Ottona von Bismarcka w procesie jednoczenia Niemiec – ocenia metody stosowane przez Ottona Bismarcka, Camilla Cavoura i Giuseppe Garibaldiego w procesie jednoczenia swoich państw – dostrzega najważniejsze podobieństwa i różnice w procesie zjednoczenia Włoch i Niemiec
3. Kolonializm w XIX wieku	Przyczyny ekspansji kolonialnej Kolonizacja Afryki Polityka kolonialna w Azji Skutki polityki kolonialnej Brytyjskie imperium kolonialne Konflikty kolonialne	Uczeń: – wyjaśnia znaczenie terminu kolonializm – identyfikuje postać królowej Wiktorii – wymienia przyczyny i skutki ekspansji kolonialnej	Uczeń: – wyjaśnia znaczenie terminów: faktoria handlowa, Kompania Wschodnioindyjska – zna datę otwarcia Japonii na świat (1854) – identyfikuje postać Cecila Johna Rhodesa – wskazuje na mapie posiadłości kolonialne Wielkiej Brytanii – wymienia państwa, które uczestniczyły w kolonizacji Afryki i Azji – przedstawia skutki ekspansji kolonialnej dla państw europejskich i mieszkańców terenów podbitych	Uczeń: – wyjaśnia znaczenie terminów: powstanie sipajów, powstanie Mahdiego, wojny opiumowe, wojny burskie, powstanie bokserów – wskazuje na mapie tereny świata, które podlegały kolonizacji pod koniec XIX w. – przedstawia proces kolonizacji Afryki i Azji – wymienia przyczyny konfliktów kolonialnych – wskazuje przykłady konfliktów kolonialnych	Uczeń: – zna daty: wybuchu pierwszej wojny opiumowej (1839), wybuchu powstania Mahdiego (1881) – porównuje proces kolonizacji Afryki i Azji – przedstawia stosunek państw azjatyckich do ekspansji europejskiej – charakteryzuje kolonialne imperium Wielkiej Brytanii	Uczeń: – ocenia politykę mocarstw kolonialnych wobec podbitych ludów i państw
4. Rozwój nowych ruchów politycznych	W stronę demokracji Socjaliści i anarchiści Nowe ideologie Emancypacja kobiet Prawa wyborcze dla kobiet	Uczeń: – wyjaśnia znaczenie terminów: system republikański, partia polityczna, monarchia parlamentarna, demokratyzacja – wyjaśnia, na czym polegał proces demokratyzacji – wymienia nowe ruchy polityczne w Europie drugiej połowie XIX w.	Uczeń: – wyjaśnia znaczenie terminów: socjaliści, socjaldemokracja, komuniści, chrześcijańska demokracja (chadecja), nacjonalizm, emancypantki, sufrażystki – identyfikuje postacie: Karola Marksa, Leona XIII – przedstawia założenia programowe socjalistów – charakteryzuje założenia programowe chrześcijańskiej demokracji – wyjaśnia, na czym polegał nowoczesny nacjonalizm – wymienia postulaty emancypantek i sufrażystek	Uczeń: – wyjaśnia znaczenie terminów: rewolucja proletariacka, społeczeństwo industrialne, Międzynarodówka, anarchizm, terror indywidualny, szowinizm, syjonizm – zna daty: powstania I Międzynarodówki (1864), ogłoszenia encykliki Rerum novarum (1891) – przedstawia cele i metody działania anarchistów – omawia różnice między zwolennikami socjaldemokracji a komunistami – wyjaśnia, jakie okoliczności wpłynęły na narodziny ruchu emancypacji kobiet	Uczeń: – wyjaśnia znaczenie terminów: solidaryzm społeczny, reformiści/ rewizjoniści – zna datę ustanowienia 1 maja Świętem Pracy (1889) – przedstawia wpływ ideologii nacjonalizmu na kształtowanie się rożnych postaw wobec narodu i mniejszości narodowych – przedstawia okoliczności kształtowania się syjonizmu i jego założenia	Uczeń: – porównuje systemy ustrojowe w XIX– –wiecznej Europie – ocenia następstwa procesu demokratyzacji życia politycznego – ocenia metody stosowane przez anarchistów – ocenia poglądy emancypantek i sufrażystek oraz metody i skutki ich działalności
5. Postęp techniczny i zmiany cywilizacyjne	Rozwój nauk przyrodniczych Rozwój medycyny i higieny Rozwój komunikacji i transportu Nowe środki transportu Życie codzienne	Uczeń: – wyjaśnia znaczenie terminu teoria ewolucji – identyfikuje postacie: Karola Darwina, Marii Skłodowskiej–Curie – wymienia odkrycia naukowe, które wpłynęły na rozwój nauk przyrodniczych i medycznych – wskazuje wynalazki, które miały wpływ na życie codzienne	Uczeń: – wyjaśnia znaczenie terminu pasteryzacja – zna daty: ogłoszenia teorii ewolucji przez Karola Darwina (1859), przyznania Nagród Nobla dla Marii Skłodowskiej–Curie (1903 i 1911), pierwszego lotu samolotem (1903), wynalezienia telefonu (1876) – identyfikuje postacie: Ludwika Pasteura, Orville’a i Wilbura Wright, Thomasa Alvę Edisona, Alexandra Grahama Bella – przedstawia założenia teorii ewolucji – omawia kierunki rozwoju medycyny i higieny – charakteryzuje rozwój komunikacji i transportu	Uczeń: – wyjaśnia znaczenie terminu promieniotwórczość – zna daty: odkrycia promieni X (1895), budowy Kanału Sueskiego (1859–1869), budowy Kanału Panamskiego (1904–1914), pierwszego lotu sterowcem (1900), opatentowania fonografu (1878), wynalezienia gramofonu (1887) – identyfikuje postacie: Dmitrija Mendelejewa, Pierre’a Curie, Wilhelma Roentgena, Guglielma Marconiego – wyjaśnia, jakie znaczenie miała budowa wielkich kanałów morskich – wyjaśnia, w jaki sposób wynalazki zmieniły życie codzienne w XIX w.	Uczeń: – zna daty: wynalezienia szczepionki przeciwko wściekliźnie (1885), odkrycia bakterii gruźlicy i cholery (1903) – identyfikuje postacie: Roberta Kocha, Karla Benza, Johna Dunlopa, Gottlieba Daimlera, Rudolfa Diesela, Ferdynanda Zeppelina, Josepha Swana – wyjaśnia, jakie czynniki miały wpływ na spadek liczby zachorowań i śmiertelności w XIX w.	Uczeń: –ocenia znaczenie rozpowszechnienia nowych środków transportu – ocenia znaczenie budowy Kanału Sueskiego i Kanału Panamskiego dla rozwoju komunikacji
6. Kultura przełomu XIX i XX wieku	Literatura i prasa Sztuka i architektura Kultura masowa Upowszechnienie sportu	Uczeń: – wyjaśnia znaczenie terminów: kultura masowa, pozytywizm, impresjonizm – przedstawia cechy charakterystyczne kultury masowej	Uczeń: – wyjaśnia znaczenie terminów: realizm, naturalizm, secesja – identyfikuje postacie: Auguste’a Comte’a, Charlesa Dickensa, Juliusza Verne’a, Lwa Tołstoja, Auguste’a Renoira, Auguste’a i Louisa Lumière – charakteryzuje nowe kierunki w sztuce i architekturze – wyjaśnia, czym charakteryzowało się malarstwo impresjonistów – wymienia idee, które miały rozwijać wśród młodych pokoleń igrzyska olimpijskie	Uczeń: – wyjaśnia znaczenie terminu historyzm – zna daty: początków kina (1895), pierwszych nowożytnych igrzysk olimpijskich (1896) – identyfikuje postacie: Émile’a Zoli, Fiodora Dostojewskiego, Josepha Conrada, Edgara Degasa, Pierre’a de Coubertina – wyjaśnia, jakie cele społeczne przyświecały literaturze i sztuce przełomu wieków – przedstawia okoliczności upowszechnienia sportu w drugiej połowie XIX w.	Uczeń: – zna datę pierwszej wystawy impresjonistów (1874) – wyjaśnia znaczenie terminu symbolizm, ekspresjonizm, futuryzm – wyjaśnia, w jaki sposób podglądy pozytywistów wpłynęły na literaturę i sztukę przełomu XIX i XX w.	Uczeń: – ocenia znaczenie kina dla rozwoju kultury masowej – ocenia zjawisko upowszechnienia sportu w drugiej połowie XIX w.
POWTÓRZENIE WIADOMOŚCI I SPRAWDZIAN Z ROZDZIAŁU III
ROZDZIAŁ IV: ZIEMIE POLSKIE PO WIOŚNIE LUDÓW
1. Ziemie polskie przed powstaniem styczniowym	Praca organiczna Zabór austriacki po Wiośnie Ludów Odwilż posewastopolska „Czerwoni” i „biali” Przyczyny powstania styczniowego „Rewolucja moralna” w Królestwie Polskim	Uczeń: – wyjaśnia znaczenie terminów: praca organiczna – zna datę manifestacji patriotycznych w Królestwie Polskim (1861) – identyfikuje postacie: Karola Marcinkowskiego, Hipolita Cegielskiego – wymienia założenia pracy organicznej – określa przyczyny powstania styczniowego	Uczeń: – wyjaśnia znaczenie terminów: „czerwoni”, „biali”, autonomia, modernizacja – zna datę mianowania Aleksandra Wielopolskiego dyrektorem Komisji Wyznań i Oświecenia Publicznego (1861) – identyfikuje postacie: Dezyderego Chłapowskiego, Aleksandra II, Jarosława Dąbrowskiego, Aleksandra Wielopolskiego – wymienia przykłady realizacji programu pracy organicznej – wyjaśnia, na czym polegała autonomia galicyjska – przedstawia programy polityczne „białych” i „czerwonych”	Uczeń: – wyjaśnia znaczenie terminów: Bazar, odwilż (wiosna) posewastopolska – zna datę wprowadzenia stanu wojennego w Królestwie Polskim (1861) – identyfikuje postać Andrzeja Zamoyskiego – przedstawia proces polonizacji urzędów w Galicji – charakteryzuje odwilż posewastopolską w Królestwie Polskim – wyjaśnia, jaki cel stawiali sobie organizatorzy manifestacji patriotycznych – wskazuje różnicę w stosunku do powstania zbrojnego między „czerwonymi” i „białymi”	Uczeń: – wyjaśnia znaczenie terminu „rewolucja moralna” – zna daty: powstania Bazaru (1841), założenia Towarzystwa Rolniczego (1858) – identyfikuje postacie: Leopolda Kronenberga, Agenora Gołuchowskiego – wyjaśnia, jaką rolę pełniły manifestacje patriotyczne w przededniu wybuchu powstania – porównuje programy polityczne „czerwonych” i „białych”	Uczeń: – ocenia postawy społeczeństwa polskiego wobec polityki zaborców – ocenia politykę Aleksandra Wielopolskiego
2. Powstanie styczniowe	Wybuch powstania Przebieg powstania Powstańcy styczniowi Upadek powstania	Uczeń: – wyjaśnia znaczenie terminów: branka, wojna partyzancka – zna daty: wybuchu powstania (22 I 1863), ukazu o uwłaszczeniu w Królestwie Polskim (III 1864) – identyfikuje postać Romualda Traugutta – wymienia przyczyny i okoliczności wybuchu powstania styczniowego – omawia rolę Romualda Traugutta w powstaniu styczniowym – wskazuje przyczyny upadku powstania styczniowego	Uczeń: – wyjaśnia znaczenie terminów: kosynierzy, Tymczasowy Rząd Narodowy – zna daty: ogłoszenia manifestu Tymczasowego Rządu Narodowego (22 I 1863), stracenia Romualda Traugutta (VIII 1864) – przedstawia reformy Aleksandra Wielopolskiego – charakteryzuje przebieg walk powstańczych – omawia okoliczności i skutki wprowadzenia dekretu o uwłaszczeniu w Królestwie Polskim	Uczeń: – wyjaśnia znaczenie terminu Komitet Centralny Narodowy – zna datę aresztowania Romualda Traugutta (IV 1864) – identyfikuje postacie: Ludwika Mierosławskiego, Mariana Langiewicza Teodora Berga – wskazuje na mapie zasięg działań powstańczych, tereny objęte działaniami dużych grup powstańczych – omawia cele programowe Tymczasowego Rządu Narodowego – charakteryzuje politykę władz powstańczych – wyjaśnia, jaką rolę w upadku powstania odegrała kwestia chłopska	Uczeń: – wyjaśnia znaczenie terminu: żuawi śmierci, państwo podziemne – zna daty: mianowania Aleksandra Wielopolskiego naczelnikiem Rządu Cywilnego (1862), objęcia dyktatury przez Mariana Langiewicza (III 1863) – identyfikuje postacie Zygmunta Sierakowskiego, Józefa Hauke–Bosaka, Stanisława Brzóski – przedstawia sposób organizacji konspiracyjnego państwa polskiego w czasie powstania styczniowego	Uczeń: – ocenia stosunek Aleksandra Wielopolskiego do konspiracji niepodległościowej – ocenia postawy dyktatorów powstania styczniowego
3. Represje po powstaniu styczniowym	Represje po upadku powstania styczniowego Rusyfikacja Walka z polskim Kościołem Polacy na zesłaniu Powstanie zabajkalskie Postawy wobec rusyfikacji	Uczeń: – wyjaśnia znaczenie terminów: rusyfikacja, pozytywiści – wymienia bezpośrednie represje wobec uczestników powstania styczniowego – przedstawia postawy Polaków w Królestwie Polskim wobec rusyfikacji	Uczeń: – wyjaśnia znaczenie terminów: lojalizm, Kraj Przywiślański, „noc apuchtinowska” – identyfikuje postać Aleksandra Apuchtina – przedstawia politykę władz carskich wobec Królestwa Polskiego – charakteryzuje proces rusyfikacji w Królestwie Polskim	Uczeń: – wyjaśnia znaczenie terminów: kibitka, tajne komplety, trójlojalizm – zna datę powstania Szkoły Głównej Warszawskiej (1862) – identyfikuje postać Michaiła Murawjowa – omawia walkę władz carskich z polskim Kościołem – charakteryzuje proces rusyfikacji na ziemiach zabranych	Uczeń: – wyjaśnia znaczenie terminów: Uniwersytet Latający, Towarzystwo Oświaty Narodowej, generał–gubernator – zna datę powstania zabajkalskiego (1866) – omawia rolę i postawy Polaków na zesłaniu	Uczeń: – ocenia politykę caratu wobec ludności polskiej na ziemiach zabranych – ocenia postawy Polaków w Królestwie Polskim wobec rusyfikacji
4. W zaborze pruskim i austriackim	Germanizacja i kulturkampf Antypolska polityka władz Walka Polaków z germanizacją Autonomia galicyjska Stańczycy	Uczeń: – wyjaśnia znaczenie terminu germanizacja – zna datę protestu dzieci we Wrześni (1901) – identyfikuje postacie: Ottona von Bismarcka, Michała Drzymały – charakteryzuje politykę germanizacji – przedstawia postawy Polaków wobec germanizacji	Uczeń: – wyjaśnia znaczenie terminów: autonomia kulturkampf, strajk szkolny, rugi pruskie, – zna daty: rozpoczęcia rugów pruskich (1885), strajku szkolnego w Wielkopolsce (1906) – identyfikuje postać Marii Konopnickiej – wyjaśnia, na czym polegała polityka kulturkampfu – opisuje przejawy polityki germanizacyjnej w gospodarce i oświacie – wymienia instytucje autonomiczne w Galicji	Uczeń: – wyjaśnia znaczenie terminów: Komisja Kolonizacyjna, Hakata – zna daty: wprowadzenia języka niemieckiego jako jedynego języka państwowego w Wielkopolsce (1876), powstania Komisji Kolonizacyjnej (1886), – identyfikuje postacie: Mieczysława Ledóchowskiego, Józefa Szujskiego – przedstawia postawę polskiego Kościoła wobec kulturkampfu – omawia działalność instytucji prowadzących politykę germanizacji	Uczeń: – wyjaśnia znaczenie terminu stańczycy – zna daty: ogłoszenia tzw. noweli osadniczej (1904), wprowadzenia tzw. ustawy kagańcowej (1908) – identyfikuje postacie: Agenora Gołuchowskiego, Kazimierza Badeniego, Piotra Wawrzyniaka – przedstawia okoliczności nadania Galicji autonomii przez władze austriackie – wyjaśnia, jaką rolę w życiu Galicji odgrywali stańczycy	Uczeń: – ocenia postawy Polaków wobec polityki germanizacyjnej władz pruskich – ocenia znaczenie autonomii galicyjskiej dla rozwoju polskiego życia narodowego – ocenia poglądy stańczyków na problem polskich powstań narodowych
5. Rozwój gospodarczy ziem polskich	Przemiany gospodarcze ziem zaboru rosyjskiego Pod panowaniem pruskim Gospodarka Galicji Łódź wielko–przemysłowa Przemiany społeczne na ziemiach polskich Asymilacja Żydów Przemiany cywilizacyjnena ziemiach polskich	Uczeń: – wyjaśnia znaczenie terminu emigracja zarobkowa – zna datę uwłaszczenia chłopów w zaborze rosyjskim (1864) – identyfikuje postać Hipolita Cegielskiego – wyjaśnia przyczyny i wskazuje kierunki emigracji zarobkowej Polaków pod koniec XIX w. – wskazuje na mapie okręgi przemysłowe w Królestwie Polskim i na ziemiach zabranych	Uczeń: – wyjaśnia znaczenie terminów: burżuazja, inteligencja, ziemieństwo – zna datę zniesienia granicy celnej z Rosją (1851) – identyfikuje postać Ignacego Łukasiewicza – wymienia grupy społeczne, które wykształciły się w społeczeństwie polskim w XIX w. – opisuje okręgi przemysłowe w Królestwie Polskim i na ziemiach zabranych – omawia rozwój przedsiębiorczości Polaków w zaborze pruskim i wymienia jej przykłady – charakteryzuje rozwój gospodarczy Galicji – omawia przykłady przemian cywilizacyjnych na ziemiach polskich w XIX w.	Uczeń: – wyjaśnia znaczenie terminów: asymilacja, spółdzielnie oszczędnościowo–pożyczkowe – zna datę zakończenia budowy kolei warszawsko–wiedeńskiej (1848) – identyfikuje postać Franciszka Stefczyka – przedstawia uwarunkowania rozwoju przemysłu w Królestwie Polskim – przedstawia rozwój przemysłu i rolnictwa w zaborze pruskim – omawia rozwój Łodzi jako miasta przemysłowego – omawia rozwój spółdzielczości w Galicji – charakteryzuje przemiany społeczne na ziemiach polskich – wyjaśnia, na czym polegał proces asymilacji Żydów i jakie były jego skutki	Uczeń: – wyjaśnia znaczenie terminów: haskala serwituty, famuły – zna datę pierwszego lotu samolotem na ziemiach polskich (1910) – porównuje rozwój gospodarczy ziem polskich trzech zaborów	Uczeń: – ocenia postawy Polaków wobec różnych problemów związanych z rozwojem gospodarczym ziem polskich pod zaborami
6. Nowe ruchy polityczne na ziemiach polskich	Ruch socjalistyczny na ziemiach polskich Ruch narodowy Rozwój ruchu ludowego	Uczeń: – zna daty: powstania Polskiej Partii Socjalistycznej (1892), Stronnictwa Narodowo–Demokratycznego (1897), Polskiego Stronnictwa Ludowego (1903) – identyfikuje postacie: Józefa Piłsudskiego, Romana Dmowskiego, Wincentego Witosa – wskazuje partie należące do ruchu socjalistycznego, narodowego i ludowego – wymienia założenia programowe Polskiej Partii Socjalistycznej, Stronnictwa Narodowo– –Demokratycznego, Polskiego Stronnictwa Ludowego	Uczeń: – wyjaśnia znaczenie terminu solidaryzm narodowy – zna daty: powstania Wielkiego Proletariatu (1882), Polskiej Partii Socjaldemokratycznej Galicji i Śląska (1897) – identyfikuje postacie: Ludwika Waryńskiego, Stanisława Wojciechowskiego, Ignacego Daszyńskiego – przedstawia cele ruchu robotniczego – charakteryzuje program nurtu niepodległościowego w polskim ruchu socjalistycznym – omawia założenia programowe ruchu narodowego – charakteryzuje program ruchu ludowego	Uczeń: – wyjaśnia znaczenie terminów: endencja, internacjonalizm – identyfikuje postacie: Bolesława Limanowskiego, Róży Luksemburg, Juliana Marchlewskiego, Franciszka Stefczyka – omawia okoliczności narodzin ruchu robotniczego na ziemiach polskich – charakteryzuje program nurtu rewolucyjnego w polskim ruchu socjalistycznym – wyjaśnia, dlaczego polski ruch ludowy powstał i rozwinął się w Galicji	Uczeń: – wyjaśnia znaczenie terminów: program brukselski, program paryski – zna daty powstania Socjaldemokracji Królestwa Polskiego (1893), Socjaldemokracji Królestwa Polskiego i Litwy (1900), Ligi Narodowej (1893), Stronnictwa Ludowego (1895) – identyfikuje postacie Stanisława Stojałowskiego, Marii i Bolesława Wysłouchów – porównuje założenia programowe PPS i SDKPiL	Uczeń: – wyjaśnia, jaki wpływ miała działalność partii politycznych na postawy Polaków pod zaborami – ocenia skalę realizacji haseł polskich partii politycznych w XIX i na początku XX w.
7. Organizacje niepodległościowe na początku XX wieku	Rewolucja 1905 roku na ziemiach polskich Powstanie łódzkie Działalność polskich partii politycznych Skutki rewolucji Działania organizacji Bojowej PPS Orientacje polityczne Polaków na początku XX wieku Organizacje niepodległościowe	Uczeń: – wyjaśnia znaczenie terminów: orientacja prorosyjska, orientacja proaustriacka, krwawa niedziela – zna datę rewolucji 1905–1907 – identyfikuje postacie: Józefa Piłsudskiego, Romana Dmowskiego – omawia skutki rewolucji 1905–1907 na ziemiach polskich – charakteryzuje orientację proaustriacką i prorosyjską	Uczeń: – wyjaśnia znaczenie terminów: strajk powszechny, Organizacja Bojowa PPS, organizacja paramilitarna – zna daty krwawej niedzieli (22 I 1905), powstania Związku Walki Czynnej (1908) – identyfikuje postacie: Kazimierza Sosnkowskiego, Władysława Sikorskiego – wymienia przyczyny rewolucji 1905–1907 w Rosji i Królestwie Polskim – przedstawia przebieg rewolucji 1905–1907 w Królestwie Polskim – przedstawia działania Organizacji Bojowej PPS – wymienia polskie organizacje niepodległościowe działające pod zaborami	Uczeń: – wyjaśnia znaczenie terminów: Duma Państwowa, Macierz Szkolna, strajk szkolny – zna daty: powstania łódzkiego (I–VI 1905), powstania Komisji Tymczasowej Skonfederowanych Stronnictw Niepodległościowych (1912) – wskazuje na mapie ośrodki wystąpień robotniczych w czasie rewolucji 1905–1907 – omawia przebieg powstania łódzkiego – opisuje działalność polskich partii politycznych w czasie rewolucji 1905–1907 – przedstawia okoliczności ukształtowania się orientacji politycznych Polaków na początki XX w.	Uczeń: – zna daty: podziału na PPS–Frakcję Rewolucyjną i PPS– –Lewicę (1906), utworzenia Polskiego Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół” (1867) – identyfikuje postać Józefa Mireckiego – porównuje założenia programowe orientacji niepodległościowych do 1914 r.	Uczeń: – ocenia stosunek polskich partii politycznych do rewolucji 1905–1907 – ocenia postawy Polaków w przededniu nadciągającego konfliktu międzynarodowego
8. Kultura polska na przełomie XIX i XX wieku	Kultura narodowa Polaków Polski pozytywizm Rola historii Malarstwo historyczne Kultura Młodej Polski Początki kultury masowej Sztuka polska przełomu XIX i XX w.	Uczeń: – wyjaśnia znaczenie terminów: pozytywizm, praca organiczna, praca u podstaw, Młoda Polska – identyfikuje postacie: Henryka Sienkiewicza, Elizy Orzeszkowej, Bolesława Prusa, Władysława Reymonta, Marię Konopnicką, Jana Matejkę – wyjaśnia, na czym polegała literatura i malarstwo tworzone ku pokrzepieniu serc – podaje przykłady literatury i malarstwa tworzonego ku pokrzepieniu serc	Uczeń: – wyjaśnia znaczenie terminów: modernizm, pozytywizm warszawski – identyfikuje postacie: Juliusza i Wojciecha Kossaków, Artura Grottgera, Józefa Ignacego Kraszewskiego, Stanisława Wyspiańskiego, Stefana Żeromskiego – wyjaśnia, dlaczego Galicja stała się centrum polskiej nauki i kultury – przedstawia hasła pozytywistów warszawskich – omawia realizację haseł pracy u podstaw – charakteryzuje kulturę Młodej Polski – wymienia cechy kultury masowej na ziemiach polskich przełomu XIX i XX w.	Uczeń: – wyjaśnia znaczenie terminów: literatura postyczniowa, skauting – zna daty: otwarcia Polskiej Akademii Umiejętności (1873), powołania Towarzystwo Oświaty Ludowej (1872), utworzenia Polskiej Macierzy Szkolnej (1906) – identyfikuje postacie: Aleksandra Świętochowskiego, Stanisława Przybyszewskiego, Jana Kasprowicza – wyjaśnia wpływ poglądów pozytywistycznych na rozwój literatury – wyjaśnia, jaką rolę miało popularyzowanie historii wśród Polaków pod zaborami	Uczeń: – wyjaśnia znaczenie terminów: cyganeria, ogródki jordanowskie, neoromantyzm – identyfikuje postacie: Wojciecha Gersona, Artura Górskiego, Kazimierza Prószyńskiego, Henryka Jordana, Andrzeja Małkowskiego – wyjaśnia, jaki wpływ na przemiany światopoglądowe miała klęska powstania styczniowego	Uczeń: – charakteryzuje sztukę polską przełomu XIX i XX w. – ocenia skuteczność tworzenia literatury i malarstwa ku pokrzepieniu serc
POWTÓRZENIE WIADOMOŚCI I SPRAWDZIAN Z ROZDZIAŁU IV
ROZDZIAŁ V: I WOJNA ŚWIATOWA
1. Świat na drodzeku wojnie światowej	Nowe mocarstwa Konflikty między europejskimi mocarstwami Konflikty kolonialne Wyścig zbrojeń Rywalizacja na morzach Wojna rosyjsko– –japońska Konflikty na Bałkanach	Uczeń: – wyjaśnia znaczenie terminów: trójprzymierze / państwa centralne, trójporozumienie / ententa, aneksja – zna daty: zawarcia trójprzymierza (1882), powstania trójporozumienia (1907) – wskazuje na mapie państwa należące do trójprzymierza i trójporozumienia, – wskazuje cele trójprzymierza i trójporozumienia – wyjaśnia, na czym polegał wyścig zbrojeń	Uczeń: – wyjaśnia znaczenie terminów: pacyfizm, kocioł bałkański – zna daty: wojny rosyjsko–japońskiej (1904–1905), I wojny bałkańskiej (1912), II wojny bałkańskiej (1913) – wskazuje na mapie państwa, które w wyniku wojen bałkańskich zdobyły największe tereny – omawia przyczyny narastania konfliktów między europejskimi mocarstwami – przedstawia przejawy rywalizacji mocarstw na morzach i oceanach – wyjaśnia, jak doszło do wybuchu wojny rosyjsko– –japońskiej	Uczeń: – zna daty: podpisania układu rosyjsko–francuskiego (1892), podpisania porozumienia francusko–brytyjskiego (1904), podpisania porozumienia rosyjsko–brytyjskiego (1907), bitwy pod Cuszimą (1905) – wyjaśnia, jaki wpływ na ład światowy miało powstanie nowych mocarstw w drugiej połowie XIX i na początku XX w. – opisuje okoliczności powstania trójprzymierza i trójporozumienia – omawia przebieg wojny rosyjsko– –japońskiej i jej skutki – przedstawia przyczyny i skutki wojen bałkańskich	Uczeń: – zna daty: wojny rosyjsko–tureckiej (1877–1878), kongresu berlińskiego (1878), aneksji Bośni i Hercegowiny przez Austro–Węgry (1908) – przedstawia wpływ konfliktów kolonialnych na sytuację w Europie – opisuje sytuację na Bałkanach w drugiej połowie XIX w.	Uczeń: – ocenia wpływ konfliktów kolonialnych na sytuację w Europie – ocenia wpływ konfliktów bałkańskich na zaostrzenie sytuacji międzynarodowej w Europie
2. Na frontach I wojny światowej	Wybuch I wojny światowej Wojna na morzach Walki na zachodzie Europy Walki na Bałkanach i we Włoszech Wojna pozycyjna Koniec Wielkiej Wojny Kapitulacja Niemiec	Uczeń: – wyjaśnia znaczenie terminów: Wielka Wojna, front – zna daty: I wojny światowej (1914–1918), podpisania kapitulacji przez Niemcy w Compiègne (11 XI 1918) – wymienia cechy charakterystyczne prowadzenia i przebiegu działań wojennych w czasie I wojny światowej	Uczeń: – wyjaśnia znaczenie terminów: ultimatum, wojna błyskawiczna, wojna pozycyjna nieograniczona wojna podwodna, – zna daty: zamachu w Sarajewie (28 VI 1914), przyłączenia się Włoch do ententy (1915), ogłoszenia nieograniczonej wojny podwodnej (1917), podpisania traktatu brzeskiego (3 III 1918) – wskazuje na mapie państwa europejskie walczące w Wielkiej Wojnie po stronie ententy i państw centralnych – przedstawia okoliczności wybuchu Wielkiej Wojny – wyjaśnia, jaki wpływ na przebieg wojny miało wprowadzenie nowych rodzajów broni – wskazuje przyczyny klęski państw centralnych	Uczeń: – wyjaśnia znaczenie terminu U–Boot – zna daty: wypowiedzenia wojny Serbii przez Austro–Węgry (28 VII 1914), bitwy nad Marną (IX 1914), bitwy pod Verdun (1916), bitwy pod Ypres (1915), ataku Niemiec na Belgię i Francję (VIII 1914), wypowiedzenia wojny Niemcom przez Stany Zjednoczone (IV 1917), kapitulacji Austro– –Węgier (XI 1918) – identyfikuje postacie: Franciszka Ferdynanda Habsburga, Karola I Habsburga, Wilhelma II, Paula von Hindenburga – przedstawia proces kształtowania się bloku państw centralnych i państw ententy – przedstawia okoliczności kapitulacji państw centralnych	Uczeń: – zna daty: przyłączenia się Japonii do ententy (1914), przyłączenia się Turcji do państw centralnych (1914), bitwy o Gallipoli (1915), przyłączenia się Bułgarii do państw centralnych (1915), zatopienia Lusitanii (1915), bitwy nad Sommą (1916), bitwy jutlandzkiej (1916), przyłączenia się Grecji do ententy (1917), buntu marynarzy w Kilonii (XI 1918) – wyjaśnia, jaki wpływ na losy wojny miała sytuacja wewnętrzna w Niemczech i Austro–Węgrzech – opisuje przebieg walk na froncie zachodnim – przedstawia przebieg walk na Bałkanach i we Włoszech	Uczeń: – ocenia skutki ogłoszenia przez Niemcy nieograniczonej wojny podwodnej – omawia przebieg wojny na morzach i oceanach – ocenia skutki zastosowania przez Niemcy gazów bojowych
3. I wojna światowa na ziemiach polskich	Walki na froncie wschodnim Zniszczenia wojenne na ziemiach polskich U boku państw centralnych Formacje polskie u boku Rosji Wojsko polskie we Francji	Uczeń: – wyjaśnia znaczenie terminu Legiony Polskie – zna datę sformowania Legionów Polskich (1914) – identyfikuje postacie Józefa Piłsudskiego, Romana Dmowskiego, Ignacego Jana Paderewskiego – przedstawia okoliczności, w jakich powstały Legiony Polskie i wskazuje cele ich działalności – wyjaśnia, jak zaborcy w czasie I wojny światowej traktowali ziemie Królestwa Polskiego	Uczeń: – wyjaśnia znaczenie terminów: kryzys przysięgowy, Legion Puławski, Błękitna Armia, Polska Organizacja Wojskowa – zna daty bitwy pod Gorlicami (1915), powstania Kompanii Kadrowej (1914), bitwy pod Kostiuchnówką (1916), bitwy pod Rokitną (1915), kryzysu przysięgowego (VII 1917), bitwy pod Kaniowem (1918), powstania Polskiej Organizacji Wojskowej (1914) – identyfikuje postać Józefa Hallera – wskazuje na mapie rejony walk Legionów Polskich – omawia udział polskich formacji zbrojnych u boku państw centralnych i u boku ententy – wyjaśnia, jakie znaczenie dla sprawy niepodległości Polski miała działalność Polskiej Organizacji Wojskowej	Uczeń: – wyjaśnia znaczenie terminu wojna manewrowa – zna daty bitwy pod Tannenbergiem (VIII 1914), wkroczenia Kompanii Kadrowej do Królestwa Polskiego (6 VIII 1914), powstania Naczelnego Komitetu Narodowego (1914), powstania Legionu Puławskiego (1914) – wskazuje na mapie podział ziem polskich w 1915 r. – opisuje przebieg działań wojennych na froncie wschodnim – przedstawia genezę i organizacje Legionów Polskich – przedstawia okoliczności utworzenia wojska polskiego we Francji	Uczeń: – zna daty powstania Komitetu Narodowego Polski w Warszawie (1914), powstania Komitetu Narodowego Polski w Lozannie (1917) – porównuje taktykę prowadzenia działań na froncie wschodnim i zachodnim	Uczeń: – ocenia sposób traktowania ziem polskich przez zaborców w czasie I wojny światowej – ocenia wkład Legionów Polskich w odzyskanie niepodległości przez Polaków
4. Rewolucje w Rosji	Rewolucja lutowa Okres dwuwładzy Rosyjskie stronnictwa polityczne Przewrót bolszewicki Wojna domowa Armia Czerwona Rosja po rewolucji	Uczeń: – wyjaśnia znaczenie terminów: rewolucja lutowa, rewolucja październikowa – zna daty wybuchu rewolucji lutowej (8 III 1917), wybuchu rewolucji październikowej (6/7 XI 1917) – identyfikuje postać Włodzimierza Lenina – wymienia przyczyny i skutki rewolucji lutowej i październikowej	Uczeń: – wyjaśnia znaczenie terminów: dwuwładza, bolszewicy, tezy kwietniowe, Rada Komisarzy Ludowych, Armia Czerwona, łagry, dyktatura proletariatu – zna daty ogłoszenia tez kwietniowych przez Lenina (IV 1917), powstania rady Komisarzy Ludowych (XI 1917), wojny domowej w Rosji (1919–1922), powstania ZSRS (XII 1922) – identyfikuje postacie Mikołaja II, Lwa Trockiego, Feliksa Dzierżyńskiego – wskazuje na mapie miejsce wybuchu rewolucji lutowej oraz ośrodki, które zapoczątkowały rewolucje październikową – omawia przebieg rewolucji lutowej – przedstawia okoliczności wybuchu rewolucji październikowej i omawia jej przebieg – charakteryzuje sytuację w Rosji po rewolucji październikowej	Uczeń: – wyjaśnia znaczenie terminów: Rząd Tymczasowy, biała gwardia, Czeka – zna daty obalenia caratu przez Rząd Tymczasowy (15 III 1917), ogłoszenia konstytucji (VII 1918), zamordowania rodziny carskiej (VII 1918) – identyfikuje postacie Grigorija Rasputina, Aleksandra Kiereńskiego – omawia sytuację wewnętrzną w Rosji w czasie I wojny światowej – charakteryzuje okres dwuwładzy w Rosji – wyjaśnia, dlaczego bolszewicy zdobyli popularność wśród Rosjan – określa przyczyny, omawia przebieg i skutki wojny domowej w Rosji	Uczeń: – wyjaśnia znaczenie terminów: mienszewicy, eserowcy, kadeci – wymienia rosyjskie stronnictwa polityczne i przedstawia ich założenia programowe – omawia losy rodziny carskiej	Uczeń: – ocenia skutki przewrotu bolszewickiego dla Rosji i Europy
5. Sprawa polska w czasie I wojny światowej	Państwa zaborcze a sprawa polska Akt 5 listopada Sprawa polska w polityce ententy Polacy na konferencji paryskiej	Uczeń: – wyjaśnia znaczenie terminu Akt 5 listopada (manifest dwóch cesarzy) – zna daty wydania manifestu dwóch cesarzy (5 XI 1916), podpisania traktatu wersalskiego (28 VI 1919) – identyfikuje postacie Ignacego Jana Paderewskiego, Romana Dmowskiego – wymienia postanowienia Aktu 5 listopada – wymienia postanowienia konferencji wersalskiej w sprawie polskiej	Uczeń: – wyjaśnia znaczenie terminu Rada Regencyjna – zna daty powstania Rady Regencyjnej (1917), programu pokojowego prezydenta Wilsona (8 I 1918) – identyfikuje postacie Thomasa Woodrowa Wilsona, Władysława Grabskiego – przedstawia stosunek państw centralnych do sprawy polskiej – omawia sprawę polską w polityce państw ententy	Uczeń: – zna daty odezwy cara Mikołaja II (1916), odezw Rządu Tymczasowego i bolszewików (1917) – identyfikuje postacie Aleksandra Kakowskiego, Zdzisława Lubomirskiego, Józefa Ostrowskiego, Georgesa Clemenceau, Davida Lloyda George’a – omawia udział delegacji polskiej na konferencji wersalskiej	Uczeń: – zna datę ogłoszenia odezwy Mikołaja Romanowa do Polaków (VIII 1914) – identyfikuje postacie Mikołaja Mikołajewicza, Karla Kuka, Hansa von Beselera, – przedstawia zależności między sytuacją militarną państw centralnych i ententy podczas I wojny światowej a ich stosunkiem do sprawy polskiej	Uczeń: – ocenia, jakie znaczenie miał Akt 5 listopada dla narodu polskiego – ocenia, jakie znaczenie miał program pokojowy prezydenta Wilsona dla narodu polskiego
POWTÓRZENIE WIADOMOŚCI I SPRAWDZIAN Z ROZDZIAŁU V
ROZDZIAŁ VI: ŚWIAT W OKRESIE MIĘDZYWOJENNYM
1. Świat po I wojnie światowej	Ład wersalski Zniszczenia i straty po I wojnie światowej Nowy układ sił w Europie Liga Narodów Wielki kryzys gospodarczy	Uczeń: – wyjaśnia znaczenie terminów: Wielka Czwórka, Liga Narodów, wielki kryzys gospodarczy – zna daty podpisania traktatu wersalskiego (28 VI 1919), powstania Ligi Narodów (1920), – wskazuje na mapie państwa europejskie decydujące o ładzie wersalskim – wymienia postanowienia traktatu wersalskiego	Uczeń: – wyjaśnia znaczenie terminów: ład wersalski, demilitaryzacja, mały traktat wersalski, czarny czwartek, New Deal – zna daty obrad konferencji paryskiej (XI 1918–VI 1919), układu w Locarno (1925), czarnego czwartku (24 X 1929), wprowadzenia New Deal (1933) – identyfikuje postać Franklina Delano Roosevelta – wskazuje na mapie państwa powstałe w wyniku rozpadu Austro–Węgier, państwa bałtyckie – przedstawia zniszczenia i straty po I wojnie światowej – charakteryzuje układ sił w Europie po zakończeniu wojny – wyjaśnia cel powstania Ligi Narodów – charakteryzuje przejawy wielkiego kryzysu gospodarczego i sposoby radzenia sobie z nim	Uczeń: – wyjaśnia znaczenie terminów: wolne miasto, europeizacja – zna daty podpisania traktatów z Austrią (1919) i Węgrami (1920) oraz traktatu z Turcją (1920) – identyfikuje postać Kemala Mustafy – wskazuje na mapie postanowienia traktatu wersalskiego – przedstawia zasady, na jakich opierał się ład wersalski – omawia postanowienia pokojów podpisanych z dawnymi sojusznikami Niemiec – charakteryzuje działalność Ligi Narodów – wskazuje przyczyny wielkiego kryzysu gospodarczego – skutki wielkiego kryzysu gospodarczego	Uczeń: – zna daty wstąpienia Niemiec do Ligi Narodów (1926), wstąpienia ZSRS do Ligi Narodów (1934) – omawia postanowienia pokojów podpisanych z dawnymi sojusznikami Niemiec – wyjaśnia, jaką rolę w podważeniu ładu wersalskiego odegrał układ w Locarno	Uczeń: – ocenia skuteczność funkcjonowania ładu wersalskiego – ocenia wpływ wielkiego kryzysu gospodarczego na sytuację polityczną w Europie
2. Narodziny faszyzmu	Włochy po I wojnie światowe Rządy faszystów we Włoszech Nazizm Republika weimarska Przejęcie władzy przez Hitlera Społeczeństwo III Rzeszy Zbrodnie nazistów do 1939 roku Faszyzm i autorytaryzm w innych państwach europejskich	Uczeń: – wyjaśnia znaczenie terminów: marsz na Rzym, narodowy socjalizm (nazizm), antysemityzm, führer, obóz koncentracyjny – zna daty powstania marszu na Rzym (1922), przejęcia przez A. Hitlera funkcji kanclerza (I 1933) – identyfikuje postacie Benita Mussoliniego, Adolfa Hitlera – charakteryzuje ideologię faszystowską – charakteryzuje ideologię nazistowską	Uczeń: – wyjaśnia znaczenie terminów: „czarne koszule”, pakty laterańskie, noc długich noży, ustawy norymberskie, noc kryształowa, autorytaryzm – zna daty powstania paktów laterańskich (1929), przyjęcia ustaw norymberskich (1935), nocy kryształowej (1938) – identyfikuje postać Josefa Goebbelsa – wskazuje na mapie Europy państwa demokratyczne, totalitarne i autorytarne – opisuje okoliczności przejęcia władzy przez Benito Mussoliniego – przedstawia proces przejmowania władzy przez Adolfa Hitlera – charakteryzuje politykę nazistów wobec ludności żydowskiej	Uczeń: – wyjaśnia znaczenie terminów: korporacja, pucz – zna daty przejęcia przez B. Mussoliniego funkcji premiera (1922), funkcjonowania republiki weimarskiej (1919–1933), puczu monachijskiego (1923), podpalenia Reichstagu (II 1933), przejęcia pełnej władzy w Niemczech przez Adolfa Hitlera (VIII 1934) – identyfikuje postać Piusa XI – omawia przyczyny popularności faszystów we Włoszech – omawia przyczyny popularności nazistów w Niemczech – wyjaśnia, w jaki sposób naziści kontrolowali życie obywateli – wyjaśnia, dlaczego w Europie zyskały popularność rządy autorytarne	Uczeń: – zna daty powstania Związków Włoskich Kombatantów (1919), powstania Narodowej Partii Faszystowskiej (1921) – identyfikuje postać Alfreda Rosenberga – przedstawia sytuację Włoch po zakończeniu I wojny światowej – przedstawia sytuację Niemiec po zakończeniu I wojny światowej	Uczeń: – ocenia zbrodniczą politykę nazistów do 1939 r. – ocenia wpływ polityki prowadzonej przez B. Mussoliniego i A. Hitlera na życie obywateli
3. ZSRS – imperium komunistyczne	Rozwój terytorialny Rosji Radzieckiej i ZSRS w okresie międzywojennym Rządy Józefa Stalina Propagandowy wizerunek Stalina Gospodarka ZSRS Zbrodnie komunistyczne do 1939 roku Głód na Ukrainie Relacje ZSRS––Niemcy do 1939 roku	Uczeń: – wyjaśnia znaczenie terminów: kult jednostki – zna daty utworzenia ZSRS (30 XII 1922), paktu Ribbentrop–Mołotow (23 VIII 1939) – identyfikuje postać Józefa Stalina – wyjaśnia, w jaki sposób w ZSRS realizowano kult jednostki – wymienia cechy charakterystyczne państwa stalinowskiego	Uczeń: – wyjaśnia znaczenie terminów: Nowa Ekonomiczna Polityka, kolektywizacja rolnictwa, gospodarka planowa, łagier, NKWD – zna daty ogłoszenia NEP (1921), układu w Rapallo (1922) – identyfikuje postać Lwa Trockiego – opisuje metody stosowane przez Józefa Stalina w celu umocnienia swoich wpływów – omawia reformy gospodarcze Józefa Stalina – wymienia zbrodnie komunistyczne do 1939 r. – omawia relacje między ZSRS a Niemcami do 1939 r.	Uczeń: – wyjaśnia znaczenie terminów: wielka czystka, komunizm wojenny, sowchoz, kołchoz, Gułag – zna daty wielkiej czystki (1936–1938), kolektywizacji rolnictwa (1928), głodu na Ukrainie (1932–1933), represji wobec Polaków w ZSRS (1937–1938) – identyfikuje postacie Joachima Ribbentropa, Wiaczesława Mołotowa – wskazuje na mapie największe skupiska łagrów, obszar głodu w latach 1932–1933 – omawia okoliczności przejęcia władzy przez Józefa Stalina – charakteryzuje politykę gospodarczą w Rosji Radzieckiej po zakończeniu I wojny światowej	Uczeń: – przedstawia rozwój terytorialny Rosji Radzieckiej i ZSRS w okresie międzywojennym – wyjaśnia, dlaczego system komunistyczny w ZSRS jest oceniany jako zbrodniczy	Uczeń: – ocenia politykę J. Stalina wobec swoich przeciwników – ocenia skutki reform gospodarczych wprowadzonych w ZSRS przez J. Stalina – ocenia zbrodniczą politykę komunistów do 1939 r.
4. Kultura i zmiany społecznew okresie międzywojennym	Społeczne skutki I wojny światowej Wpływ mass mediów na społeczeństwa Komunikacja Nowe trendy w architekturze i sztuce Sztuka filmowa Zmiany społeczne w dwudziestoleciu międzywojennym Przemiany w modzie	Uczeń: – wyjaśnia znaczenie terminów: mass media, propaganda – wymienia rodzaje mass mediów – przedstawia społeczne skutki I wojny światowej	Uczeń: – wyjaśnia znaczenie terminu indoktrynacja – zna datę przyznania prawa wyborczego kobietom w Polsce (1918) – wymienia rodzaje mass mediów – przedstawia rozwój środków komunikacji w okresie międzywojennym – wymienia nowe nurty w architekturze i sztuce – wyjaśnia, dlaczego sztuka filmowa cieszyła się coraz większą popularnością	Uczeń: – wyjaśnia znaczenie terminów: modernizm, funkcjonalizm – zna datę pierwszej audycji radiowej (1906) przedstawia społeczne skutki I wojny światowej – wymienia rodzaje mass mediów – wyjaśnia, jakie cele przyświecały nowym trendom w architekturze i sztuce – charakteryzuje zmiany społeczne w dwudziestoleciu międzywojennym	Uczeń: – wyjaśnia znaczenie terminów: dadaizm, surrealizm, futuryzm – zna datę pierwszego wręczenia Oscarów (1929) – wyjaśnia, jaki wpływ miały mass media na społeczeństwo w dwudziestoleciu międzywojennym	Uczeń: – ocenia wpływ mass mediów na kształtowanie opinii publicznej – ocenia wpływ mass mediów na rozwój propagandy w państwach totalitarnych – ocenia zmiany, jakie zaszły w społeczeństwie po zakończeniu I wojny światowej
5. Świat na drodze ku II wojnie światowej	Militaryzacja Niemiec i powstanie osi Berlin–Rzym––Tokio Anschluss Austrii Wojna domowa w Hiszpanii Układ monachijski i kolejne zdobycze niemieckie Ekspansja Japonii	Uczeń: – wyjaśnia znaczenie terminu Anschluss – zna daty Anschlussu Austrii (III 1938), aneksji Czech i Moraw przez III Rzeszę (III 1939) – identyfikuje postacie Benita Mussoliniego, Adolfa Hitlera – wskazuje na mapie państwa europejskie, które padły ofiarą agresji Niemiec i Włoch – wymienia cele, jakie przyświecały państwom totalitarnym w polityce zagranicznej	Uczeń: – wyjaśnia znaczenie terminów: oś Berlin–Rzym–Tokio, appeasement – zna daty remilitaryzacji Nadrenii (1936), wojny domowej w Hiszpanii (1936–1939), konferencji w Monachium (29–30 IX 1938), zajęcia Zaolzia przez Polskę (X 1938), ataku Japonii na Chiny (1937), – identyfikuje postać Francisco Franco – przedstawia przyczyny i skutki wojny domowej w Hiszpanii – przedstawia przyczyny Anschlussu Austrii – wymienia postanowienia konferencji w Monachium – przedstawia skutki decyzji podjętych na konferencji monachijskiej – charakteryzuje kolejne etapy podboju Europy przez A. Hitlera do sierpnia 1939 r.	Uczeń: – wyjaśnia znaczenie terminu marionetkowe cesarstwo – zna daty przywrócenia powszechnej służby wojskowej w Niemczech (1935), podboju Libii przez Włochy (1932), wojny włosko–abisyńskiej (1935–1936), zajęcia Albanii przez Włochy (1939), zajęcia przez Niemcy Okręgu Kłajpedy (III 1939), aneksji Mandżurii przez Japonię (1931) – identyfikuje postacie Neville’a Chamberlaina, Édouarda Daladiera – przedstawia proces militaryzacji Niemiec – wymienia strony walczące ze sobą w hiszpańskiej wojnie domowej – omawia okoliczności zwołania konferencji monachijskiej – charakteryzuje włoską ekspansję terytorialną do 1939 r. – wyjaśnia przyczyny i skutki ekspansji Japonii na Dalekim Wschodzie	Uczeń: – zna daty zbombardowania Guerniki (1937), proklamowania niepodległości Słowacji (III 1939) – identyfikuje postać Józefa Tiso – wyjaśnia wpływ polityki appeasementu na politykę zagraniczną Niemiec – charakteryzuje sytuację w Europie pod koniec lat 30. XX w.	Uczeń: – ocenia postawę polityków państw zachodnich na konferencji w Monachium – ocenia skutki polityki appeasement dla Europy
POWTÓRZENIE WIADOMOŚCI I SPRAWDZIAN Z ROZDZIAŁU VI
ROZDZIAŁ VII: POLSKA W OKRESIE MIĘDZYWOJENNYM
1. Odrodzenie Rzeczypospolitej	Sytuacja międzynarodowa Pierwsze ośrodki władzy na ziemiach polskich Odzyskanie niepodległości 11 listopada Rząd Jędrzeja Moraczewskiego	Uczeń: – zna daty powstania Tymczasowego Rządu Ludowego Republiki Polskiej (7 XI 1918), przekazania władzy wojskowej J. Piłsudskiemu przez Radę Regencyjną (11 XI 1918) – identyfikuje postacie Józefa Piłsudskiego, Romana Dmowskiego, – wymienia pierwsze ośrodki władzy na ziemiach polskich – omawia okoliczności przejęcia władzy przez Józefa Piłsudskiego	Uczeń: – zna daty powstania Naczelnej Rady Ludowej (14 XI 1918), przekazania władzy cywilnej Józefowi Piłsudskiemu przez Radę Regencyjną (14 XI 1918), powołania rządu Jędrzeja Moraczewskiego (18 XI 1918), powołania rządu Ignacego Jana Paderewskiego (I 1919) – identyfikuje postacie Ignacego Daszyńskiego, Jędrzeja Moraczewskiego, Ignacego Jana Paderewskiego – określa zasięg wpływów pierwszych ośrodków władzy – opisuje działania pierwszych rządów polskich o odzyskaniu niepodległości – omawia dążenia władz polskich do uzyskania przez Polskę uznania międzynarodowego	Uczeń: – zna daty powstania Polskiej Komisji Likwidacyjnej Galicji i Śląska Cieszyńskiego (28 X 1918), wydania dekretu o powołaniu Tymczasowego Naczelnika Państwa (22 XI 1918) – przedstawia sytuację międzynarodową jesienią 1918 r. – wyjaśnia, w jaki sposób sytuacja międzynarodowa, która zaistniała pod koniec 1918 r., wpłynęła na odzyskanie niepodległości przez Polskę	Uczeń: – zna daty powstania Rady Narodowej Księstwa Cieszyńskiego (19 X 1918), Tymczasowego Komitetu Rządzącego we Lwowie (24 XI 1918) – przedstawia założenia programowe pierwszych ośrodków władzy	Uczeń: – ocenia polityczne starania Polaków w przededniu odzyskania niepodległości – ocenia rolę, jaką odegrał Józef Piłsudski w momencie odzyskania niepodległości
2. Walka o granicę wschodnią	Koncepcje granicy wschodniej Konflikt polsko- -ukraiński Orlęta Lwowskie Wyprawa kijowska Ofensywa bolszewików Bitwa Warszawska i nadniemieńska Pokój ryski Polsko- -litewskie spory terytorialne	Uczeń: – wyjaśnia znaczenie terminów: koncepcja inkorporacyjna, koncepcja federacyjna – zna daty Bitwy Warszawskiej (15 VIII 1920), pokoju w Rydze (18 III 1921) – identyfikuje postacie Romana Dmowskiego, Józefa Piłsudskiego – wskazuje na mapie granicę wschodnią ustalona w pokoju ryskim – omawia koncepcje polskiej granicy wschodniej – wymienia postanowienia pokoju ryskiego	Uczeń: – wyjaśnia znaczenie terminów: Rada Obrony Państwa, „bunt” Żeligowskiego – zna daty: bitwy nadniemeńskiej (22–28 IX 1920), „buntu” Żeligowskiego (9 X 1920) – identyfikuje postacie Wincentego Witosa, Michaiła Tuchaczewskiego, Lucjana Żeligowskiego – wskazuje na mapie miejsca bitew stoczonych z Rosjanami w 1920 r. – przedstawia postawy Polaków wobec zagrożenia niepodległości ze strony bolszewików – omawia przebieg Bitwy Warszawskiej i jej skutki – przedstawia, w jaki sposób Polska przyłączyła ziemię wileńską	Uczeń: – wyjaśnia znaczenie terminu linia Curzona – zna daty polskiej ofensywy wiosennej (1919), układu z Symonem Petlurą (IV 1920), bitwy pod Zadwórznem (1920), powołania Rady Obrony Państwa (VII 1920), bitwy pod Komarowem (31 VIII 1920), włączenia Litwy Środkowej do Polski (III 1922) – identyfikuje postacie Symona Petlury, Tadeusza Rozwadowskiego, Władysława Sikorskiego, Siemiona Budionnego – wskazuje na mapie tereny zajęte przez Armię Czerwoną do sierpnia 1920 r. – porównuje koncepcję inkorporacyjną i federacyjną – omawia okoliczności podjęcia przez wojska polskie wyprawy kijowskiej i je skutki – opisuje przebieg ofensywy bolszewickiej w 1920 r. – przedstawia przebieg i skutki kontrofensywy polskiej w 1920 r.	Uczeń: – zna daty utworzenia Zachodnioukraińskiej Republiki Ludowej (X/XI 1918), powstania Tymczasowego Komitetu Rewolucyjnego Polski (VII 1920), przekazania Wilna przez bolszewików Litwinom (VII 1920) – identyfikuje postacie Feliksa Dzierżyńskiego, Juliana Marchlewskiego – przedstawia przyczyny i przebieg konfliktu polsko–ukraińskiego pod koniec 1918 i 1 1919 r.	Uczeń: – ocenia postawę Polaków wobec ekspansji ukraińskiej w Galicji Wschodniej – ocenia postanowienia pokoju ryskiego
3. Kształtowanie się granicy zachodniej i południowej	Powstanie wielkopolskie Ustalenie północnej granicy Zaślubiny z morzem Wolne Miasto Gdańsk Pierwsze i drugie powstanie śląskie Trzecie powstanie śląskie Konflikt polsko- -czechosłowacki	Uczeń: – wyjaśnia znaczenie terminu plebiscyt – zna datę wybuchu powstania wielkopolskiego (27 XII 1918) – wskazuje na mapie obszary plebiscytowe – wymienia wydarzenia, które miały wpływ na kształt zachodniej granicy państwa polskiego – przedstawia skutki powstania wielkopolskiego i plebiscytów Warmii, Mazurach i Powiślu oraz na Górnym Śląsku	Uczeń: – zna daty plebiscytu na Warmii, Mazurach i Powiślu (11 VII 1920), plebiscytu na Górnym Śląsku (20 III 1921), trzeciego powstania śląskiego (V–VII 1921) – identyfikuje postacie gnącego Jana Paderewskiego, Wojciecha Korfantego – wskazuje na mapie obszar powstania wielkopolskiego, obszar Wolnego Miasta Gdańska – omawia przebieg i skutki powstania wielkopolskiego – wyjaśnia, jakie znaczenie dla niepodległej Polski miał dostęp do morza – omawia okoliczności plebiscytów Warmii, Mazurach i Powiślu oraz na Górnym Śląsku – przedstawia przyczyny i skutki powstań śląskich	Uczeń: – wyjaśnia znaczenie terminu konwencja górnośląska – zna daty przybycia I. J. Paderewskiego do Poznania (26 XII 1918), zaślubin Polski z morzem (10 II 1920), pierwszego powstania śląskiego (VIII 1919), drugiego powstania śląskiego (VIII 1920), podziału Śląska Cieszyńskiego (VII 1920) – identyfikuje postacie gnącego Józefa Dowbora–Muśnickiego, Józefa Hallera – wskazuje na mapie zasięg powstań śląskich, Śląsk Cieszyński – przedstawia okoliczności zaślubin Polski z morzem – opisuje konflikt polsko–czechosłowacki i jego skutki	Uczeń: – przedstawia proces kształtowania się zachodniej i północnej granicy państwa polskiego	Uczeń: – ocenia postawę Polaków wobec sytuacji politycznej w Wielkopolsce w końcu 1918 r. – ocenia przyczyny klęski Polski w plebiscycie na Warmii, Mazurach i Powiślu – ocenia postawę Polaków wobec walki o polskość Śląska
4. Rządy parlamentarne	Trudne początki niepodległości Pierwsze wybory parlamentarne Konstytucja z 1921 roku Scena polityczna II Rzeczypospolitej Elekcja i śmierć Narutowicza Rządy parlamentarne w latach 1919–1926 Kryzys rządów parlamentarnych	Uczeń: – wyjaśnia znaczenie terminu Naczelnik Państwa – zna daty uchwalenia konstytucji marcowej (17 III 1921), wyboru G. Narutowicza na prezydenta (9 XII 1922) – identyfikuje postacie Józefa Piłsudskiego, Romana Dmowskiego, Gabriela Narutowicza – omawia postanowienia konstytucji marcowej	Uczeń: – wyjaśnia znaczenie terminów: kontrasygnata, hiperinflacja, wojna celna – zna daty pierwszych wyborów do sejmu ustawodawczego (26 I 1919), uchwalenia małej konstytucji (20 II 1919), zabójstwa prezydenta G. Narutowicza (16 XII 1922), – identyfikuje postacie Wincentego Witosa, Wojciecha Korfantego, Stanisława Wojciechowskiego, Ignacego Daszyńskiego, Władysława Grabskiego – charakteryzuje zadania, jakie stanęły przed władzami odradzającej się Polski – wymienia postanowienia małej konstytucji – charakteryzuje rządy parlamentarne w Polsce w latach 1919–1926	Uczeń: – wyjaśnia znaczenie terminu partyjniactwo – zna datę wprowadzenia podziału na województwa (1919) – przedstawia okoliczności pierwszych wyborów prezydenckich – omawia okoliczności i skutki zamachu na prezydenta Gabriela Narutowicza – przedstawia przejawy kryzysu rządów parlamentarnych	Uczeń: – identyfikuje postacie Romana Rybarskiego, Maurycego Zamoyskiego, Jana Baudouin de Courtenaya – charakteryzuje scenę polityczną II Rzeczypospolitej – wyjaśnia wpływ słabości politycznej rządów parlamentarnych na pozycję międzynarodową II Rzeczypospolitej	Uczeń: – ocenia pozycję ustrojową Naczelnika Państwa – ocenia rządy parlamentarne w Polsce w latach 1919–1926
5. Zamach majowy i rządy sanacji	Zamach majowy Walki podczas zamachu majowego Zmiany konstytucji Rządy sanacyjne Represje w stosunku do opozycji Obóz w Berezie Kartuskiej Rządy sanacyjne po śmierci Piłsudskiego Polski autorytaryzm na tle europejskim	Uczeń: – wyjaśnia znaczenie terminów: zamach majowy, sanacja – zna daty początku zamachu majowego (12 V 1926), uchwalenia konstytucji kwietniowej (23 IV 1935) – identyfikuje postać Józefa Piłsudskiego – omawia skutki polityczne i ustrojowe zamachu majowego – charakteryzuje rządy sanacyjne	Uczeń: – wyjaśnia znaczenie terminów: dekret, nowela sierpniowa, obóz sanacyjny, autorytaryzm, Bezpartyjny Blok Współpracy z Rządem, Centrolew, wybory brzeskie, proces brzeski, Obóz Zjednoczenia Narodowego – zna daty dymisji rządu i prezydenta S. Wojciechowskiego (14 V 1926), uchwalenia noweli sierpniowej (2 VIII 1926), powstania BBWR (1928), wyborów brzeskich (XI 1930), procesu brzeskiego (1932) – identyfikuje postacie Wincentego Witosa, Stanisława Wojciechowskiego, Macieja Rataja, Ignacego Mościckiego – omawia przyczyny zamachu majowego – charakteryzuje przebieg zamachu majowego – przedstawia postanowienia konstytucji kwietniowej	Uczeń: – wyjaśnia znaczenie terminów: „cuda nad urną”, grupa Pułkowników, grupa zamkowa – zna daty powołania rządu „Chjeno–Piasta” (10 V 1926), wyboru I. Mościckiego na prezydenta(1 VI 1926), powstania Centrolewu (1929), śmierci J. Piłsudskiego (12 V 1935), powstania OZN–u (1937) – identyfikuje postacie Kazimierza Bartla, Walerego Sławka, Adama Koca, Edwarda Rydza–Śmigłego, Władysława Sikorskiego – przedstawia politykę władz sanacyjnych wobec opozycji politycznej – omawia rządy sanacyjne po śmierci Józefa Piłsudskiego	Uczeń: – zna datę Kongresu Obrony Prawa i Wolności (29 VI 1930) – porównuje pozycję prezydenta w konstytucjach marcowej i kwietniowej – charakteryzuje polski autorytaryzm na tle przemian politycznych w Europie	Uczeń: – ocenia zamach majowy i jego wpływ na losy II Rzeczypospolitej i jej obywateli – ocenia metody, jakimi władze sanacyjne walczyły z opozycją polityczną
6. Gospodarka II Rzeczypospolitej	Problemy gospodarcze odrodzonej Polski Reforma walutowa Grabskiego Odbudowa gospodarcza Reforma rolna Wielki kryzys gospodarczy w Polsce Nowe inwestycje przemysłowe Port morski w Gdyni	Uczeń: – wyjaśnia znaczenie terminów: Polska A i Polska B, Centralny Okręg Przemysłowy – wskazuje na mapie obszar Polski A i Polski B – wymienia różnice między Polską A i Polską B – wyjaśnia, jaką rolę gospodarczą odgrywał Centralny Okręg Przemysłowy	Uczeń: – wyjaśnia znaczenie terminu reforma walutowa – zna daty reformy walutowej W. Grabskiego (1924), rozpoczęcia budowy Gdyni (1921), rozpoczęcia budowy COP–u (1937) – identyfikuje postacie Władysława Grabskiego, Eugeniusza Kwiatkowskiego – wskazuje na mapie obszar COP–u, Gdynię – omawia reformy rządu Władysława Grabskiego – przedstawia przyczyny budowy portu w Gdyni i jego znaczenie dla polskiej gospodarki – przedstawia założenia 4–letniego planu gospodarczego Eugeniusza Kwiatkowskiego i jego realizację	Uczeń: – zna daty ustawy o reformie rolnej (1920 i 1925), początku wielkiego kryzysu (1929) – wskazuje na mapie przebieg magistrali węglowej – przedstawia problemy gospodarcze, z jakimi borykała się Polska po odzyskaniu niepodległości – charakteryzuje wielki kryzys gospodarczy w Polsce – omawia założenia i realizację reformy rolnej	Uczeń: – przedstawia sposoby przezwyciężania trudności gospodarczych przez władze II Rzeczypospolitej – charakteryzuje działania podjęte w celu modernizacji gospodarki Polski w dwudziestoleciu międzywojennym	Uczeń: – ocenia wpływ reform Władysława Grabskiego na sytuacje gospodarczą II Rzeczypospolitej – ocenia znaczenie portu gdyńskiego dla gospodarki II Rzeczypospolitej – ocenia gospodarczą działalność Eugeniusza Kwiatkowskiego
7. Społeczeństwo odrodzonej Polski	Społeczeństwo II Rzeczypospolitej Państwo wielu narodów Polityka wobec mniejszości narodowych Rozwój edukacji	Uczeń: – wyjaśnia znaczenie terminu analfabetyzm – omawia strukturę narodowościową i wyznaniową II Rzeczypospolitej – wyjaśnia, w jaki sposób władze odrodzonego państwa polskiego walczyły z analfabetyzmem	Uczeń: – wyjaśnia znaczenie terminów: asymilacja narodowa, asymilacja państwowa – zna datę reformy J. Jędrzejewicza (1932) – identyfikuje postać Janusza Jędrzejewicza – przedstawia strukturę społeczną II Rzeczypospolitej – wyjaśnia, na czym polegać miała asymilacja narodowa i państwowa – omawia rozwój edukacji w II Rzeczypospolitej	Uczeń: – wyjaśnia znaczenie terminów: getto ławkowe, numerus clausus – opisuje sytuację społeczną Polski po odzyskaniu niepodległości – charakteryzuje politykę władz II Rzeczypospolitej wobec Ukraińców – omawia stosunki polsko–żydowskie	Uczeń: – charakteryzuje przykłady realizacji polityki asymilacyjnej w latach trzydziestych XX wieku	Uczeń: – ocenia położenie mniejszości narodowych w II Rzeczypospolitej – ocenia politykę władz II Rzeczypospolitej wobec mniejszości narodowych
8. Osiągnięcia II Rzeczypospolitej	Osiągnięcia polskich naukowców Literatura międzywojenna Technika i transport II Rzeczypospolitej Polskie kino w okresie międzywojennym Polski modernizm Malarstwo i architektura	Uczeń: – wyjaśnia znaczenie terminu Enigma – identyfikuje postać Władysława Reymonta – przedstawia najważniejsze osiągnięcia kultury polskiej w dwudziestoleciu międzywojennym	Uczeń: – wyjaśnia znaczenie terminów: ekspresjonizm, modernizm, funkcjonalizm – zna daty otrzymania Literackiej Nagrody Nobla przez W. Reymonta (1924) – wymienia przedstawicieli polskiej literatury w dwudziestoleciu międzywojennym – wymienia osiągnięcia polskich naukowców w dziedzinie nauk matematycznych – przedstawia osiągnięcia polskiej literatury w okresie dwudziestolecia międzywojennego	Uczeń: – wyjaśnia znaczenie terminów: lwowska szkoła matematyczna, awangarda, styl narodowy – identyfikuje postacie Franciszka Żwirki, Stanisława Wigury – wymienia przedstawicieli nauk matematycznych, przedstawicieli kina, twórców sztuki w Polsce międzywojennej – przedstawia rozwój kinematografii polskiej w dwudziestoleciu międzywojennym – charakteryzuje kierunki w sztuce i architekturze II Rzeczypospolitej	Uczeń: – wyjaśnia znaczenie terminów: katastrofizm, skamandryci, Awangarda Krakowska, formizm, art déco – zna daty powstania PKP (1926), powstania PLL LOT (1929), – identyfikuje postacie Tadeusza Kotarbińskiego, Floriana Znanieckiego – wymienia architektów tworzących w okresie II Rzeczypospolitej i ich osiągnięcia – przedstawia nurty w polskiej literaturze oraz grupy poetyckie, jakie rozwinęły się w okresie dwudziestolecia międzywojennego	Uczeń: – ocenia dorobek kultury i nauki polskiej w okresie międzywojennym
9. II Rzeczpospolita na arenie międzynarodowej	II Rzeczpospolita i jej sąsiedzi Polska polityka zagraniczna Układy w Rapallo i Locarno Normalizacja stosunków z ZSRS i Niemcami Rola II Rzeczypospolitej na arenie międzynarodowej	Uczeń: – zna daty układu polsko–francuskiego (II 1921), układu polsko–rumuńskiego (III 1921) – identyfikuje postać Józefa Piłsudskiego – wymienia sojusze, jakie zawarła Polska w dwudziestoleciu międzywojennym – wyjaśnia, które z nich miały stanowić gwarancję bezpieczeństwa II Rzeczypospolitej	Uczeń: – wyjaśnia znaczenie terminów: „korytarz”, polityka równowagi i „równych odległości” – zna daty traktatu polsko–radzieckiego o nieagresji (1932), polsko–niemieckiej deklaracji o niestosowaniu przemocy (1934) – identyfikuje postać Józefa Becka – omawia stosunek do państw sąsiednich do II Rzeczypospolitej – charakteryzuje stosunki polsko–radzieckie i polsko–niemieckie w dwudziestoleciu międzywojennym – wyjaśnia, na czym polegała „polityka równowagi” i „równych odległości”	Uczeń: – wyjaśnia znaczenie terminów: Międzymorze, wojna prewencyjna – zna daty układu w Rapallo (1922), układu w Locarno (1925) – przedstawia koncepcję Józefa Piłsudskiego dotyczącą prowadzenia polityki zagranicznej i przykłady jej realizacji – omawia ideę Międzymorza i wyjaśnia przyczyny jej niepowodzenia – wskazuje zagrożenia, jakie stwarzały dla Polski układy z Rapallo i Locarno – charakteryzuje politykę zagraniczną prowadzoną przez Józefa Becka	Uczeń: – wyjaśnia, jaki wpływ na pozycję międzynarodową Polski miały układy w Rapallo i Locarno – wyjaśnia, jaki wpływ na pozycję międzynarodową Polski miały polsko–radziecki traktat o nieagresji i polsko–niemiecka deklaracja o niestosowaniu przemocy	Uczeń: – ocenia pozycję II Rzeczypospolitej na arenie międzynarodowej
10. Polska w przededniu II wojny światowej	Zajęcie Zaolzia Niemieckie żądania wobec Polski Sojusz z Wielką Brytanią i Francją Pakt Ribbentrop– –Mołotow	Uczeń: – zna daty paktu Ribbentrop–Mołotow (23 VIII 1939), polsko–brytyjskiego sojuszu polityczno–wojskowego (25 VIII 1939) – wskazuje na mapie obszary, które na mocy paktu Ribbentrop–Mołotow miały przypaść III Rzeszy i ZSRS – przedstawia żądania, jakie III Rzesza wysunęła wobec Polski w 1938 r. – wymienia postanowienia paktu Ribbentrop–Mołotow	Uczeń: – wyjaśnia znaczenie terminów: eksterytorialność – zna daty zajęcia Zaolzia przez Polskę (2 X 1938), przedstawienia po raz pierwszy propozycji tzw. ostatecznego uregulowania spraw spornych między Polską a Niemcami (X 1938), polsko–brytyjskich gwarancji pomocy w razie ataku Niemiec (IV 1939), wypowiedzenia przez Niemcy deklarację o niestosowaniu przemocy z Polską (IV 1939) – identyfikuje postacie Joachima von Ribbentropa, Wiaczesława Mołotowa – wskazuje na mapie Zaolzie, tzw. „korytarz” – omawia postawę władz II Rzeczypospolitej wobec żądań niemieckich – wyjaśnia, jakie znaczenie dla Polski miało zawarcie paktu Ribbentrop–Mołotow	Uczeń: – zna daty przedstawienia po raz ostatni propozycji tzw. ostatecznego uregulowania spraw spornych między Polską a Niemcami (III 1939), przemówienia sejmowego J. Becka (5 V 1939) – przedstawia przyczyny konfliktu polsko–czechosłowackiego o Zaolzie – wyjaśnia, w jakich okolicznościach nastąpiło włączenie Zaolzia do II Rzeczypospolitej – wyjaśnij, jakie cele przyświecały polityce zagranicznej Wielkiej Brytanii i Francji wobec Polski w 1939 r. – przedstawia okoliczności zawarcia paktu Ribbentrop–Mołotow	Uczeń: – charakteryzuje relacje polsko–brytyjskie i polsko–francuskie w przededniu II wojny światowej – wyjaśnia, jaki wpływ miały brytyjskie i francuskie gwarancje dla Polski na politykę A. Hitlera	Uczeń: – ocenia postawę rządu polskiego wobec problemu Zaolzia – ocenia postawę społeczeństwa polskiego wobec żądań niemieckich
POWTÓRZENIE WIADOMOŚCI I SPRAWDZIAN Z ROZDZIAŁU VII

Temat lekcji

Zagadnienia, materiał nauczania

Wymagania na poszczególne oceny

dopuszczająca

dostateczna

dobra

bardzo dobra

celująca

ROZDZIAŁ I: EUROPA PO KONGRESIE WIEDEŃSKIM

1. Kongres wiedeński

Początek kongresu
„Sto dni” Napoleona
Postanowienia kongresu
Zmiany granic
w Europie
Święte Przymierze

Uczeń:

– wyjaśnia znaczenie terminów: restauracja, legitymizm, równowaga europejska

– zna daty obrad kongresu wiedeńskiego (1814–1815)

– wskazuje na mapie państwa decydujące na kongresie wiedeńskim

– podaje przyczyny zwołania kongresu wiedeńskiego

Uczeń:

– wyjaśnia znaczenie terminów: abdykacja, Święte Przymierze

– zna daty: bitwy pod Waterloo
(18 VI 1815), podpisania aktu Świętego Przymierza
(IX 1815)

– prezentuje główne założenia ładu wiedeńskiego

– przedstawia decyzje kongresu dotyczące ziem polskich

Uczeń:

– zna datę „stu dni” Napoleona
(III–VI 1815)

– identyfikuje postacie: Aleksandra I, Charles’a Talleyranda, Klemensa von Metternicha

– omawia przebieg „stu dni” Napoleona

– przedstawia okoliczności powstania Świętego Przymierza

Uczeń:

– identyfikuje postacie: Roberta Stewarta Castlereagha, Franciszka I, Fryderyka Wilhelma III

– wskazuje na mapie zmiany terytorialne
w Europie
po kongresie wiedeńskim oraz państwa Świętego Przymierza

– przedstawia cele
i działalność Świętego Przymierza

Uczeń:

– ocenia postawę Napoleona
i Francuzów
w okresie jego powrotu do kraju

– ocenia zasady,
w oparciu o które stworzono ład wiedeński

– ocenia działalność Świętego Przymierza

2. Rewolucja przemysłowa

Narodziny przemysłu
Rewolucja przemysłowa na świecie
Maszyna parowa i jej zastosowanie
Narodziny elektrotechniki
Skutki rewolucji przemysłowej

Uczeń:

– wyjaśnia znaczenie terminów: industrializacja, rewolucja przemysłowa, maszyna parowa

– zna datę udoskonalenia maszyny parowej (1763)

– identyfikuje postać Jamesa Watta

– wymienia przyczyny rewolucji przemysłowej

Uczeń:

– wyjaśnia znaczenie terminów: manufaktura, fabryka, urbanizacja, kapitał, kapitaliści, robotnicy, proletariat

– identyfikuje postacie: Samuela Morse’a, George’a Stephensona

– wymienia gałęzie przemysłu, które rozwinęły się dzięki zastosowaniu maszyny parowej

– omawia wpływ zastosowania maszyny parowej na rozwój komunikacji

Uczeń:

– zna daty: skonstruowania silnika elektrycznego (1831), skonstruowania telegrafu (1837)

– identyfikuje postać Michaela Faradaya

– wskazuje na mapie państwa, na których terenie rozwinęły się w XIX w. najważniejsze zagłębia przemysłowe Europy

– wyjaśnia okoliczności narodzin przemysłu w XIX w.

– przedstawia konsekwencje zastosowania maszyny parowej dla rozwoju przemysłu

Uczeń:

– wyjaśnia znaczenie terminów: cywilizacja przemysłowa, metropolia

– zna datę pierwszego telegraficznego połączenia kablowego między Ameryką i Europą (1866)

– przedstawia gospodarcze
i społeczne skutki industrializacji

– wyjaśnia znaczenie wynalezienia elektryczności dla rozwoju przemysłu
i komunikacji

Uczeń:

– identyfikuje postacie: Thomasa Newcomena, Charlesa Wheatsone’a, Thomasa Davenporta

– wyjaśnia okoliczności narodzin przemysłu w XIX w.

– opisuje sposób działania maszyny parowej

– ocenia gospodarcze
i społeczne skutki rozwoju przemysłu
w XIX w.

3. Nowe idee polityczne

Liberalizm
Konserwatyzm
Idee narodowe
Początki ruchu robotniczego
Czartyzm
Socjalizm
i komunizm

Uczeń:

– wyjaśnia znaczenie terminów: ideologia, proletariat, ruch robotniczy, strajk, związek zawodowy

– identyfikuje postać Adama Smitha

Uczeń:

– wyjaśnia znaczenie terminów: liberalizm, konserwatyzm, socjalizm

– identyfikuje postacie: Edmunda Burke’a, Karola Marksa

– przedstawia okoliczności narodzin liberalizmu, konserwatyzmu
i ruchu robotniczego

Uczeń:

– wyjaśnia znaczenie terminów: wolna konkurencja, komunizm, idee narodowe

– identyfikuje postacie: Giuseppe Mazziniego, Henriego de Saint–
–Simona, Roberta Owena, Fryderyka Engelsa
– charakteryzuje założenia liberalizmu, konserwatyzmu, socjalizmu
i komunizmu

Uczeń:

– zna datę wydania Manifestu komunistycznego (1848)

– przedstawia okoliczności narodzin liberalizmu, konserwatyzmu
i ruchu robotniczego

– wyjaśnia różnice między socjalistami
i komunistami
– wyjaśnia rolę związków zawodowych
w rozwoju ruchu robotniczego

Uczeń:

– wyjaśnia znaczenie terminów: czartyzm, falanster

– zna daty: ruchu czartystów (1836–1848)

– opisuje narodziny ruchu czartystów, ich postulaty oraz skutki działalności

– ocenia wpływ nowych ideologii
na życie społeczne
i polityczne
w pierwszej połowie XIX w.

4. Przeciwko Świętemu Przymierzu

Walka z ładem wiedeńskim
Niepodległość Grecji
Początek Wiosny Ludów
Wystąpienia
w Niemczech
i Austrii
Parlament frankfurcki
Powstanie węgierskie
Wiosna Ludów we Włoszech
Wojna krymska

Uczeń:

– wyjaśnia znaczenie terminu Wiosna Ludów

– zna datę Wiosny Ludów (1848–1849)

– wskazuje na mapie państwa, w których wybuchła Wiosna Ludów;

– wymienia przyczyny Wiosny Ludów

Uczeń:

– wyjaśnia znaczenie terminów: rewolucja lipcowa, rewolucja lutowa, parlament frankfurcki

– zna daty: rewolucji lipcowej we Francji (1830), wybuchu Wiosny Ludów
we Francji (II 1848)

– identyfikuje postacie: Mikołaja I, Ludwika Napoleona Bonapartego, Franciszka Józefa I

– wskazuje na mapie państwa, które uzyskały niepodległość
w pierwszej połowie XIX w.

– przedstawia przyczyny i przejawy walki z ładem wiedeńskim

– przedstawia skutki Wiosny Ludów we Francji, Prusach, Austrii, na Węgrzech i w państwach włoskich

Uczeń:

– zna daty: uzyskania niepodległości przez Grecję (1829), powstania w Belgii (1830), zwołania parlamentu frankfurckiego
(V 1848), wybrania Ludwika Napoleona Bonapartego prezydentem Francji (XII 1848), stłumienia powstania węgierskiego (1849), wojny krymskiej (1853–1856)

– identyfikuje postacie: Klemensa von Metternicha, Aleksandra II

– wskazuje na mapie państwa, w których w latach 1815–1847 wybuchły rewolucje i powstania narodowe oraz państwa zaangażowane
w wojnę krymską

– omawia przyczyny, przebieg i skutki rewolucji lipcowej we Francji

– wymienia przyczyny i skutki wojny krymskiej

Uczeń:

– wyjaśnia znaczenie terminów: dekabryści, bankiety

– zna daty: wybuchu antytureckiego powstania w Grecji (1821–1822), powstania dekabrystów (XII 1825), uznania niepodległości Belgii (1831), wybuchu Wiosny Ludów
w Prusach, Austrii
na Węgrzech i we Włoszech (III 1848), powstania robotniczego w Paryżu (VI 1848)

– identyfikuje postacie: Karola X, Ludwika Filipa, Lajosa Kossutha, Józefa Bema Karola Alberta

– przedstawia cele, przebieg i skutki powstania dekabrystów

– opisuje przebieg Wiosny Ludów we Francji, Prusach, Austrii, na Węgrzech i w państwach włoskich

Uczeń:

– przedstawia przebieg i skutki walki Greków
o niepodległość

– ocenia znaczenie Wiosny Ludów dla państw i narodów europejskich

– omawia rolę parlamentu frankfurckiego
w procesie jednoczenia Niemiec

POWTÓRZENIE WIADOMOŚCI I SPRAWDZIAN Z ROZDZIAŁU I

ROZDZIAŁ II: ZIEMIE POLSKIE PO KONGRESIE WIEDEŃSKIM

1. Po upadku Księstwa Warszawskiego

Podział ziem polskich
Rzeczpospolita Krakowska
Wielkie Księstwo Poznańskie
Sytuacja gospodarcza
w zaborze pruskim – podstawy nowoczesności
Sytuacja gospodarcza
w zaborze austriackim
Kultura
i oświata

Uczeń:

– wyjaśnia znaczenie terminu uwłaszczenie

– zna datę powstania Królestwa Polskiego, Wielkiego Księstwa Poznańskiego
i Wolnego Miasta Krakowa (1815)

– wskazuje na mapie podział ziem polskich po kongresie wiedeńskim

Uczeń:

– wyjaśnia znaczenie terminu ziemie zabrane

– zna daty: reformy uwłaszczeniowej
w Wielkim Księstwie Poznańskim (1823), zniesienia pańszczyzny w zaborze austriackim (1848)

– charakteryzuje ustrój Wielkiego Księstwa Poznańskiego

– opisuje ustrój Rzeczypospolitej Krakowskiej

– charakteryzuje rozwój gospodarczy zaboru pruskiego

– opisuje sytuację gospodarczą w zaborze austriackim

Uczeń:

– wyjaśnia znaczenie terminu protektorat

– zna daty: nadania wolności osobistej chłopom w zaborze pruskim (1807), powołania sejmu prowincjonalnego w Wielkim Księstwie Poznańskim (1824)

– identyfikuje postacie: Antoniego Radziwiłła, Edwarda Raczyńskiego, Tytusa Działyńskiego, Józefa Maksymiliana Ossolińskiego

– omawia proces uwłaszczania chłopów w zaborze pruskim

Uczeń:

– zna datę otwarcia

Zakładu Narodowego im. Ossolińskich we Lwowie (1817)
– wyjaśnia, jaką rolę pełniła Rzeczpospolita Krakowska w utrzymaniu polskości

– porównuje sytuację gospodarczą ziem polskich pod zaborami

– przedstawia warunki rozwoju polskiej kultury
i oświaty w zaborze pruskim i Galicji

Uczeń

– zna datę wprowadzenia obowiązku szkolnego w zaborze pruskim (1825)

– ocenia skutki reformy uwłaszczeniowej
w zaborze pruskim

– ocenia politykę władz zaborczych wobec Polaków
w zaborze pruskim
i austriackim

2. W Królestwie Polskim

Konstytucja Królestwa Polskiego
Namiestnik
i wielki książę
Gospodarka Królestwa Polskiego
Kultura
i edukacja
pod zaborem rosyjskim
Opozycja legalna
w Królestwie Polskim
Tajne spiski
i organizacje

Uczeń:

– zna datę nadania konstytucji Królestwu Polskiemu (1815)

– identyfikuje postacie: Adama Mickiewicza, Piotra Wysockiego

– wskazuje na mapie zasięg Królestwa Polskiego

– wymienia organy władzy określone
w konstytucji Królestwa Polskiego

Uczeń:

– wyjaśnia znaczenie terminów: kaliszanie, konspiracja

– zna daty: objęcia władzy przez Mikołaja I (1825), zawiązania Sprzysiężenia Podchorążych (1828)
– identyfikuje postacie: Aleksandra I, wielkiego księcia Konstantego, Mikołaja I, Franciszka Ksawerego Druckiego–Lubeckiego, Stanisława Staszica, Waleriana Łukasińskiego

– charakteryzuje ustrój Królestwa Polskiego

– opisuje rozwój przemysłu w Królestwie Polskim

– omawia rozwój kultury i edukacji
w Królestwie Polskim

– wymienia przykłady organizacji spiskowych i ich cele

Uczeń:

– zna daty: otwarcia uniwersytetu
w Warszawie (1816), działalności Towarzystwa Filomatów
(1817–1823), wprowadzenia cenzury w Królestwie Polskim (1819), założenia Banku Polskiego (1828)

– identyfikuje postacie: Józefa Zajączka, Juliana Ursyna Niemcewicza, Adama Jerzego Czartoryskiego, Wincentego

i Bonawentury Niemojowskich

– wskazuje na mapie najważniejsze

okręgi przemysłowe

w Królestwie Polskim

– przedstawia reformy gospodarcze Franciszka Ksawerego Druckiego–Lubeckiego

– przedstawia sytuację na wsi w Królestwie Polskim

Uczeń:

– zna daty: powstania Towarzystwa Kredytowego Ziemskiego (1825), wystąpienia kaliszan (1820)

– identyfikuje postacie: Stanisława Kostki Potockiego,

Tadeusza Czackiego,

Tomasza Zana

– wskazuje na mapie Kanał Augustowski

– wyjaśnia, jaką rolę w życiu Królestwa Polskiego pełnił wielki książę Konstanty

– charakteryzuje działalność kulturalno–oświatową Polaków na ziemiach zabranych

– przedstawia okoliczności powstania opozycji legalnej i cele jej działalności

– opisuje okoliczności powstania organizacji spiskowych

Uczeń:

– wymienia wady
i zalety ustroju Królestwa Polskiego

– ocenia rozwój gospodarczy Królestwa Polskiego

– omawia różnice pomiędzy opozycją legalną i nielegalną w Królestwie Polskim

– ocenia stosunek władz carskich do opozycji legalnej

i nielegalnej

3. Powstanie listopadowe

Wybuch powstania
Od negocjacji do detronizacji
Wojna polsko––rosyjska
Wodzowie powstania listopadowego
Walki poza Królestwem

Uczeń:

– wyjaśnia znaczenie terminu noc listopadowa

– zna daty: wybuchu powstania listopadowego (29/30 XI 1830), bitwy pod Olszynką Grochowską (II 1831), wojny polsko–
–rosyjskiej (II–X 1831)

– identyfikuje postacie: Piotra Wysockiego, Józefa Chłopickiego

– wymienia przyczyny powstania listopadowego

Uczeń:

– wyjaśnia znaczenie terminów: dyktator, detronizacja

– zna daty: detronizacji Mikołaja I i zerwania unii z Rosją (25 I 1831), bitwy pod Ostrołęką (V 1831), bitwy o Warszawę (6–7 IX 1831)
– identyfikuje postacie: wielkiego księcia Konstantego, Adama Jerzego Czartoryskiego

– wskazuje na mapie miejsca najważniejszych bitew powstania listopadowego

– wyjaśnia, jakie znaczenie dla powstania listopadowego miała detronizacja cara Mikołaja I

– omawia przyczyny klęski powstania listopadowego

Uczeń:

– zna daty: przejęcia dyktatury przez Józefa Chłopickiego (XII 1830),

– identyfikuje postacie: Ignacego Prądzyńskiego, Emilii Plater, Józefa Bema, Iwana Dybicza, Iwana Paskiewicza

– wskazuje na mapie tereny poza Królestwem Polskim, na których toczyły się walki podczas powstania w latach 1830–1831

– opisuje przebieg nocy listopadowej

– charakteryzuje poczynania władz powstańczych do wybuchy wojny polsko–rosyjskiej

– opisuje przebieg wojny polsko–
–rosyjskiej

Uczeń:

– zna daty: bitwy pod Stoczkiem (II 1831), bitew pod Wawrem
i Dębem Wielkim
(III 1831), bitew pod Iganiami i Boremlem (IV 1831)

– identyfikuje postacie: Józefa Sowińskiego,

Jana Skrzyneckiego, Jana Krukowieckiego, Józefa Dwernickiego

– przedstawia przebieg walk powstańczych poza Królestwem Polskim

Uczeń:

– identyfikuje postacie: Michała

Radziwiłła, Macieja Rybińskiego, Antoniego Giełguda

– ocenia postawy wodzów powstania listopadowego

– ocenia, czy powstanie listopadowe miało szanse powodzenia

4. Wielka Emigracja

Ucieczka przed represjami
Stronnictwa polityczne
na emigracji

Uczeń:

– wyjaśnia znaczenie terminów: emigracja, Wielka Emigracja

– identyfikuje postacie: Fryderyka Chopina, Adama Mickiewicza, Juliusza

Słowackiego

– wymienia przyczyny Wielkiej Emigracji

– wskazuje na mapie główne kraje, do których emigrowali Polacy po upadku

powstania listopadowego

Uczeń:

– wyjaśnia znaczenie terminów: zsyłka, emisariusz
– identyfikuje postacie: Zygmunta Krasińskiego, Joachima Lelewela,

Adama Jerzego Czartoryskiego

– wymienia główne obozy polityczne powstałe na emigracji

– wymienia formy działalności Polaków na emigracji

Uczeń:

– wyjaśnia znaczenie terminów: katorga, amnestia

– zna daty: powstania Towarzystwa Demokratycznego Polskiego (1832)
i Hôtel Lambert (1833)

– przedstawia stosunek władz
i społeczeństw Europy do polskich emigrantów

– charakteryzuje program Towarzystwa Demokratycznego Polskiego

– przedstawia poglądy środowisk konserwatywnych
z Hôtel Lambert

Uczeń:

– zna daty: powstania Komitetu Narodowego Polskiego (1831),

Gromad Ludu Polskiego (1835)

– identyfikuje postacie: Ludwika Mierosławskiego,

Wiktora Heltmana

– wskazuje na mapie trasy, które przemierzali polscy emigranci

– przedstawia program Komitetu Narodowego Polskiego

– omawia poglądy Gromad Ludu Polskiego

Uczeń:

– opisuje działalność kulturalną Polaków na emigracji

– ocenia działalność Polaków na emigracji

5. Ziemie polskie

po powstaniu listopadowym

Represje
po upadku powstania listopadowego
Królestwo Polskie
w cieniu Cytadeli
Represje
w zaborze pruskim
Działalność spiskowa
Powstanie krakowskie
Rabacja galicyjska

Uczeń:

– wyjaśnia znaczenie terminu rusyfikacja

– zna datę wybuchu powstania krakowskiego
(21/21 II 1846)

– wymienia represje wobec uczestników powstania listopadowego

– wskazuje przykłady polityki rusyfikacji w Królestwie Polskim po upadku powstania listopadowego

– wskazuje na mapie tereny objęte powstaniem

krakowskim

Uczeń:

– wyjaśnia znaczenie terminów: rabacja, kontrybucja

– zna daty: wybuchu rabacji galicyjskiej
(II 1846)
– identyfikuje postacie: Iwana Paskiewicza, Edwarda Dembowskiego, Jakuba Szeli

– charakteryzuje politykę władz rosyjskich wobec Królestwa Polskiego

– omawia przebieg
i skutki powstania krakowskiego

– przedstawia przyczyny, przebieg
i skutki rabacji galicyjskiej

Uczeń:

– wyjaśnia znaczenie terminów: noc paskiewiczowska, Statut organiczny,

– zna daty: wprowadzenia Statutu organicznego (1832), ogłoszenia stanu wojennego w Królestwie Polskim (1833), likwidacji Rzeczpospolitej Krakowskiej (XI 1846)
– identyfikuje postacie: Szymona Konarskiego, Piotra Ściegiennego

– wskazuje na mapie tereny objęte rabacją galicyjską

– wyjaśnia, w jakich okolicznościach wybuchło powstanie krakowskie

Uczeń:

– zna daty: powstania Stowarzyszenia Ludu Polskiego (1835), wprowadzenia rosyjskiego kodeksu karnego w Królestwie Polskim (1847)
– identyfikuje postacie: Edwarda Flottwella, Karola Libelta, Henryka Kamieńskiego

– omawia represje popowstaniowe
w zaborze pruskim

– charakteryzuje działalność spiskową na ziemiach polskich

w latach 30. i 40. XIX w.

– przedstawia przyczyny niepowodzenia powstania krakowskiego

Uczeń:

– ocenia politykę władz zaborczych wobec Polaków
po upadku powstania listopadowego

– ocenia postawę chłopów galicyjskich wobec szlachty
i powstania krakowskiego

6. Wiosna Ludów
na ziemiach polskich

Nastroje w Wielkopolsce na początku 1848 roku
Powstanie
w Wielkopolsce
W obronie polskości
na Warmii, Mazurach
i Śląsku
Sytuacja
w Galicji
Ukraiński ruch narodowy
Za waszą
i naszą wolność

Uczeń:

– identyfikuje postacie: Józefa Bema, Adama Mickiewicza

– wyjaśnia przyczyny wybuchu Wiosny Ludów na ziemiach polskich pod zaborami

– wskazuje na mapie zabory, w których doszło do wystąpień w 1848 r.

Uczeń:

– zna daty: powstania wielkopolskiego
(IV–V 1848), uwłaszczenia chłopów w Galicji (1848)
– identyfikuje postać Ludwika Mierosławskiego

– opisuje przebieg Wiosny Ludów w Wielkim Księstwie Poznańskim

– omawia przebieg Wiosny Ludów
w Galicji

Uczeń:

– zna daty: porozumienia w Jarosławcu (IV 1848), bitwy pod Miłosławiem (IV 1848),
– identyfikuje postacie: Franza von Stadiona, Wojciecha Chrzanowskiego, Józefa Wysockiego, Henryka Dembińskiego

– charakteryzuje wkład Polaków
w wydarzenia Wiosny Ludów
w Europie

Uczeń:

– wyjaśnia znaczenie terminu serwituty

– zna datę powstania Komitetu Narodowego w Poznaniu (III 1848)

– identyfikuje postacie: Józefa Lompy, Emanuela Smołki, Gustawa Gizewiusza, Krzysztofa Mrongowiusza

– przedstawia działalność polskich społeczników na Warmii, Mazurach
i Śląsku

Uczeń:

– wyjaśnia, jakie znaczenie dla polskiego ruchu niepodległościowego w Galicji miał wzrost świadomości

narodowościowej wśród Rusinów

– ocenia skutki Wiosny Ludów
na ziemiach polskich

– ocenia decyzję władz austriackich
o uwłaszczeniu

7. Kultura polska doby romantyzmu

Kultura polska
po utracie niepodległości
Narodziny romantyzmu
Polski mesjanizm
Początki badań historii Polski

Uczeń:

– wyjaśnia znaczenie terminu romantyzm

– identyfikuje postacie: Adama Mickiewicza, Juliusza Słowackiego, Fryderyka Chopina

– wymienia poglądy romantyków

Uczeń:

– wyjaśnia znaczenie terminu racjonalizm

– identyfikuje postać Joachima Lelewela

– wyjaśnia, na czym polegał konflikt romantyków
z klasykami

– przedstawia najwybitniejszych polskich twórców epoki romantyzmu

Uczeń:

– wyjaśnia znaczenie terminów: mesjanizm, salon artystyczny

– charakteryzuje warunki, w jakich ukształtował się polski romantyzm

– wyjaśnia, czym był polski mesjanizm

Uczeń:

– zna datę opublikowania ballady Romantyczność Adama Mickiewicza
– identyfikuje postać Andrzeja Towiańskiego, Artura Grottgera

– przedstawia sytuację kultury polskiej po utracie niepodległości

Uczeń:

– ocenia wpływ romantyzmu na niepodległościowe postawy Polaków

POWTÓRZENIE WIADOMOŚCI I SPRAWDZIAN Z ROZDZIAŁU II

ROZDZIAŁ III: EUROPA I ŚWIAT PO WIOŚNIE LUDÓW

1. Stany Zjednoczone w XIX wieku

Rozwój Stanów Zjednoczonych
Podział
na Północ
i Południe
Przyczyny wojny secesyjnej
Wojna secesyjna
Stany Zjednoczone po wojnie secesyjnej

Uczeń:

– wyjaśnia znaczenie terminów: wojna secesyjna, Północ, Południe

– zna datę wojny secesyjnej (1861–1865)
– identyfikuje posta

Abrahama Lincolna

– wymienia przyczyny i skutki wojny secesyjnej

Uczeń:

– wyjaśnia znaczenie terminów: secesja, Konfederacja, Unia, wojna totalna

– zna datę wydania dekretu o zniesieniu niewolnictwa (1863)
– identyfikuje postacie: Roberta Lee, Ulyssesa Granta

– charakteryzuje sytuację gospodarczą, społeczną i polityczną Północy i Południa

– omawia społeczne, polityczne i gospodarcze skutki wojny secesyjnej

Uczeń:

– wyjaśnia znaczenie terminów: taktyka spalonej ziemi, abolicjonizm, demokraci, republikanie

– zna daty: wyboru Abrahama Lincolna na prezydenta USA (1860), secesji Karoliny Południowej (1860), powstania Skonfederowanych Stanów Ameryki (1861)

– omawia przyczyny podziału Stanów Zjednoczonych
na Północ i Południe

– opisuje przebieg wojny secesyjnej

– wyjaśnia, jakie konsekwencje dla dalszego przebiegu

wojny miał dekret
o zniesieniu niewolnictwa

Uczeń:

– zna daty: wprowadzenia zakazu przywozu niewolników do Stanów Zjednoczonych (1808), bitwy pod Gettysburgiem
(VII 1863), kapitulacji wojsk Konfederacji (VI 1865), ataku na Fort Sumter (IV 1861)

– wskazuje na mapie etapy rozwoju terytorialnego Stanów Zjednoczonych w XIX w.

– przedstawia przyczyny i skutki rozwoju terytorialnego Stanów Zjednoczonych w XIX w.

– porównuje sytuację gospodarczą, społeczną i polityczną Północy
i Południa

Uczeń:

– ocenia znaczenie zniesienia niewolnictwa w Stanach Zjednoczonych

– ocenia skutki wojny secesyjnej

2. Zjednoczenie Włoch i Niemiec

Dwie koncepcje zjednoczenia Włoch
Piemont
Zjednoczenie Włoch
Powstanie Królestwa Włoskiego
Polityka Prus
Wojny Prus
z Danią i Austrią
Wojna
z Francją
Komuna Paryska
Polacy
w Komunie Paryskiej

Uczeń:

– zna daty: powstania Królestwa Włoch (1861), ogłoszenia powstania II Rzeszy Niemieckiej (18 I 1871)
– identyfikuje postacie: Giuseppe Garibaldiego, Ottona von Bismarcka

– wymienia etapy jednoczenia Włoch
i Niemiec

– przedstawia skutki zjednoczenia Włoch
i Niemiec dla Europy

Uczeń:

– wyjaśnia znaczenie terminów: wyprawa „tysiąca czerwonych koszul”, risorgimento

– zna daty: wojny Prus z Austrią (1866), wojny francusko–pruskiej (1870–1871)

– identyfikuje postacie: Camilla Cavoura, Wilhelma I, Napoleona III

– wyjaśnia, jaką rolę w jednoczeniu Włoch odegrał Giuseppe Garibaldi

– omawia etapy jednoczenia Niemiec

– przedstawia przyczyny, przebieg
i skutki wojny francusko–pruskiej

– wyjaśnia, jaką rolę w jednoczeniu Niemiec odegrał Otto von Bismarck

Uczeń:

– wyjaśnia znaczenie terminu komunardzi

– zna daty: bitew pod Magentą
i Solferino (1859), wojny Prus i Austrii
z Danią (1864), pokoju we Frankfurcie nad Menem (1871), bitwy pod Sadową (1866), powstania Związku Północno–niemieckiego (1867), bitwy pod Sedanem (1870), Komuny Paryskiej (III–V 1871)

– wskazuje na mapie etapy jednoczenia Włoch i Niemiec

– omawia koncepcje zjednoczenia Włoch

– opisuje przebieg procesu jednoczenia Włoch

– wyjaśnia, dlaczego Piemont stał się ośrodkiem jednoczenia Włoch

– przedstawia koncepcje zjednoczenia Niemiec

– omawia skutki wojen Prus z Danią
i Austrią dla procesu jednoczenia Niemiec

– przedstawia przyczyny, przebieg
i skutki Komuny Paryskiej

Uczeń:

– zna daty: powstania Niemieckiego Związku Celnego (1834), zawarcia sojuszu Piemontu
z Francją (1858), wojny Piemontu
z Austrią (1859), wybuchu powstania w Królestwie Obojga Sycylii (1860), objęcia tronu w Prusach przez Wilhelma I (1861), powstania Czerwonego Krzyża (1863), zajęcia Wenecji przez Królestwo Włoch (1866), powstania Austro–Węgier (1867), zajęcia Państwa Kościelnego przez Królestwo Włoskie (1870)

– identyfikuje postacie: Wiktora Emanuela II, Jarosława Dąbrowskiego, Walerego Wróblewskiego

– wskazuje okoliczności powstania Czerwonego Krzyża

– wyjaśnia okoliczności powstania Austro–
–Węgier

– przedstawia rolę Polaków w Komunie Paryskiej

Uczeń:

– ocenia rolę Ottona von Bismarcka w procesie jednoczenia Niemiec

– ocenia metody stosowane przez Ottona Bismarcka, Camilla Cavoura

i Giuseppe Garibaldiego w procesie jednoczenia swoich państw

– dostrzega najważniejsze podobieństwa
i różnice w procesie zjednoczenia Włoch
i Niemiec

3. Kolonializm w XIX wieku

Przyczyny ekspansji kolonialnej
Kolonizacja Afryki
Polityka kolonialna
w Azji
Skutki polityki kolonialnej
Brytyjskie imperium kolonialne
Konflikty kolonialne

Uczeń:

– wyjaśnia znaczenie terminu kolonializm

– identyfikuje postać królowej Wiktorii

– wymienia przyczyny i skutki ekspansji kolonialnej

Uczeń:

– wyjaśnia znaczenie terminów: faktoria handlowa, Kompania Wschodnioindyjska

– zna datę otwarcia Japonii na świat (1854)
– identyfikuje postać Cecila Johna Rhodesa

– wskazuje na mapie posiadłości kolonialne Wielkiej Brytanii

– wymienia państwa, które uczestniczyły
w kolonizacji Afryki
i Azji

– przedstawia skutki ekspansji kolonialnej dla państw europejskich i mieszkańców terenów podbitych

Uczeń:

– wyjaśnia znaczenie terminów: powstanie sipajów, powstanie Mahdiego, wojny opiumowe, wojny burskie, powstanie bokserów

– wskazuje na mapie tereny świata, które

podlegały kolonizacji

pod koniec XIX w.

– przedstawia proces kolonizacji Afryki
i Azji

– wymienia przyczyny konfliktów kolonialnych

– wskazuje przykłady konfliktów kolonialnych

Uczeń:

– zna daty: wybuchu pierwszej wojny opiumowej (1839), wybuchu powstania Mahdiego (1881)
– porównuje proces kolonizacji Afryki
i Azji

– przedstawia stosunek państw azjatyckich do ekspansji europejskiej

– charakteryzuje kolonialne imperium Wielkiej Brytanii

Uczeń:

– ocenia politykę mocarstw kolonialnych wobec podbitych ludów i państw

4. Rozwój nowych ruchów

politycznych

W stronę demokracji
Socjaliści
i anarchiści
Nowe ideologie
Emancypacja kobiet
Prawa wyborcze
dla kobiet

Uczeń:

– wyjaśnia znaczenie terminów: system republikański, partia polityczna, monarchia parlamentarna, demokratyzacja

– wyjaśnia, na czym polegał proces demokratyzacji

– wymienia nowe ruchy polityczne
w Europie drugiej połowie XIX w.

Uczeń:

– wyjaśnia znaczenie terminów: socjaliści, socjaldemokracja, komuniści, chrześcijańska demokracja (chadecja), nacjonalizm, emancypantki, sufrażystki

– identyfikuje postacie: Karola Marksa, Leona XIII

– przedstawia założenia programowe socjalistów

– charakteryzuje założenia programowe chrześcijańskiej demokracji

– wyjaśnia, na czym polegał nowoczesny nacjonalizm

– wymienia postulaty emancypantek
i sufrażystek

Uczeń:

– wyjaśnia znaczenie terminów: rewolucja proletariacka, społeczeństwo industrialne, Międzynarodówka, anarchizm, terror indywidualny, szowinizm, syjonizm

– zna daty: powstania I Międzynarodówki (1864), ogłoszenia encykliki Rerum novarum (1891)

– przedstawia cele
i metody działania anarchistów

– omawia różnice między zwolennikami socjaldemokracji
a komunistami

– wyjaśnia, jakie okoliczności wpłynęły na narodziny ruchu emancypacji kobiet

Uczeń:

– wyjaśnia znaczenie terminów: solidaryzm społeczny, reformiści/ rewizjoniści

– zna datę ustanowienia 1 maja Świętem Pracy (1889)

– przedstawia wpływ ideologii nacjonalizmu na kształtowanie się rożnych postaw wobec narodu i mniejszości narodowych

– przedstawia okoliczności kształtowania się syjonizmu i jego założenia

Uczeń:

– porównuje systemy ustrojowe w XIX–
–wiecznej Europie

– ocenia następstwa procesu demokratyzacji życia politycznego

– ocenia metody stosowane przez anarchistów

– ocenia poglądy emancypantek
i sufrażystek oraz metody i skutki
ich działalności

5. Postęp techniczny

i zmiany cywilizacyjne

Rozwój nauk przyrodniczych
Rozwój medycyny
i higieny
Rozwój komunikacji
i transportu
Nowe środki transportu
Życie codzienne

Uczeń:

– wyjaśnia znaczenie terminu teoria ewolucji

– identyfikuje postacie: Karola Darwina, Marii Skłodowskiej–Curie

– wymienia odkrycia naukowe, które wpłynęły na rozwój nauk przyrodniczych i medycznych

– wskazuje wynalazki, które miały wpływ na życie codzienne

Uczeń:

– wyjaśnia znaczenie terminu pasteryzacja

– zna daty: ogłoszenia teorii ewolucji przez Karola Darwina (1859), przyznania Nagród Nobla dla Marii Skłodowskiej–Curie (1903 i 1911), pierwszego lotu samolotem (1903), wynalezienia telefonu (1876)
– identyfikuje postacie: Ludwika Pasteura, Orville’a
i Wilbura Wright, Thomasa Alvę Edisona, Alexandra Grahama Bella

– przedstawia założenia teorii ewolucji

– omawia kierunki rozwoju medycyny
i higieny

– charakteryzuje rozwój komunikacji
i transportu

Uczeń:

– wyjaśnia znaczenie terminu promieniotwórczość

– zna daty: odkrycia promieni X (1895), budowy Kanału Sueskiego (1859–1869), budowy Kanału Panamskiego (1904–1914), pierwszego lotu sterowcem (1900), opatentowania fonografu (1878), wynalezienia gramofonu (1887)
– identyfikuje postacie: Dmitrija Mendelejewa, Pierre’a Curie, Wilhelma Roentgena,

Guglielma Marconiego

– wyjaśnia, jakie znaczenie miała budowa wielkich kanałów morskich

– wyjaśnia, w jaki sposób wynalazki zmieniły życie codzienne w XIX w.

Uczeń:

– zna daty: wynalezienia szczepionki przeciwko wściekliźnie (1885), odkrycia bakterii gruźlicy i cholery (1903)
– identyfikuje postacie: Roberta Kocha, Karla Benza, Johna Dunlopa, Gottlieba Daimlera, Rudolfa Diesela, Ferdynanda Zeppelina, Josepha Swana

– wyjaśnia, jakie czynniki miały wpływ na spadek liczby zachorowań i śmiertelności w XIX w.

Uczeń:

–ocenia znaczenie rozpowszechnienia nowych środków transportu

– ocenia znaczenie budowy Kanału Sueskiego i Kanału Panamskiego dla rozwoju komunikacji

6. Kultura przełomu

XIX i XX wieku

Literatura
i prasa
Sztuka
i architektura
Kultura masowa
Upowszechnienie sportu

Uczeń:

– wyjaśnia znaczenie terminów: kultura masowa, pozytywizm, impresjonizm

– przedstawia cechy charakterystyczne kultury masowej

Uczeń:

– wyjaśnia znaczenie terminów: realizm, naturalizm, secesja

– identyfikuje postacie: Auguste’a Comte’a, Charlesa Dickensa, Juliusza Verne’a, Lwa Tołstoja, Auguste’a Renoira, Auguste’a i Louisa Lumière

– charakteryzuje nowe kierunki w sztuce i architekturze

– wyjaśnia, czym charakteryzowało się malarstwo impresjonistów

– wymienia idee, które miały rozwijać wśród młodych pokoleń igrzyska olimpijskie

Uczeń:

– wyjaśnia znaczenie terminu historyzm

– zna daty: początków kina (1895), pierwszych nowożytnych igrzysk olimpijskich (1896)
– identyfikuje postacie: Émile’a Zoli, Fiodora Dostojewskiego, Josepha Conrada,

Edgara Degasa, Pierre’a de Coubertina

– wyjaśnia, jakie cele społeczne przyświecały literaturze i sztuce przełomu wieków

– przedstawia okoliczności upowszechnienia sportu w drugiej połowie XIX w.

Uczeń:

– zna datę
pierwszej wystawy impresjonistów (1874)

– wyjaśnia znaczenie terminu symbolizm, ekspresjonizm, futuryzm

– wyjaśnia, w jaki sposób podglądy pozytywistów wpłynęły na literaturę i sztukę przełomu XIX i XX w.

Uczeń:

– ocenia znaczenie kina dla rozwoju kultury masowej

– ocenia zjawisko upowszechnienia sportu w drugiej połowie XIX w.

POWTÓRZENIE WIADOMOŚCI I SPRAWDZIAN Z ROZDZIAŁU III

ROZDZIAŁ IV: ZIEMIE POLSKIE PO WIOŚNIE LUDÓW

1. Ziemie polskie przed powstaniem styczniowym

Praca organiczna
Zabór austriacki
po Wiośnie Ludów
Odwilż posewastopolska
„Czerwoni”
i „biali”
Przyczyny powstania styczniowego
„Rewolucja moralna”
w Królestwie Polskim

Uczeń:

– wyjaśnia znaczenie terminów: praca organiczna

– zna datę manifestacji patriotycznych w Królestwie Polskim (1861)

– identyfikuje postacie: Karola Marcinkowskiego, Hipolita Cegielskiego

– wymienia założenia pracy organicznej

– określa przyczyny powstania styczniowego

Uczeń:

– wyjaśnia znaczenie terminów: „czerwoni”, „biali”, autonomia, modernizacja

– zna datę mianowania Aleksandra Wielopolskiego dyrektorem Komisji Wyznań i Oświecenia Publicznego (1861)

– identyfikuje postacie: Dezyderego Chłapowskiego, Aleksandra II, Jarosława Dąbrowskiego, Aleksandra Wielopolskiego

– wymienia przykłady realizacji programu pracy organicznej

– wyjaśnia, na czym polegała autonomia galicyjska

– przedstawia programy polityczne „białych” i „czerwonych”

Uczeń:

– wyjaśnia znaczenie terminów: Bazar, odwilż (wiosna) posewastopolska

– zna datę wprowadzenia stanu wojennego w Królestwie Polskim (1861)

– identyfikuje postać Andrzeja Zamoyskiego

– przedstawia proces polonizacji urzędów w Galicji

– charakteryzuje odwilż posewastopolską w Królestwie Polskim

– wyjaśnia, jaki cel stawiali sobie organizatorzy manifestacji patriotycznych

– wskazuje różnicę
w stosunku do powstania zbrojnego między „czerwonymi” i „białymi”

Uczeń:

– wyjaśnia znaczenie terminu „rewolucja moralna”

– zna daty: powstania Bazaru (1841), założenia Towarzystwa Rolniczego (1858)

– identyfikuje postacie: Leopolda Kronenberga, Agenora Gołuchowskiego

– wyjaśnia, jaką rolę pełniły manifestacje patriotyczne w przededniu wybuchu powstania

– porównuje programy polityczne „czerwonych”
i „białych”

Uczeń:

– ocenia postawy społeczeństwa polskiego wobec polityki zaborców

– ocenia politykę Aleksandra Wielopolskiego

2. Powstanie styczniowe

Wybuch powstania
Przebieg powstania
Powstańcy styczniowi
Upadek powstania

Uczeń:

– wyjaśnia znaczenie terminów: branka, wojna partyzancka

– zna daty: wybuchu powstania (22 I 1863), ukazu o uwłaszczeniu w Królestwie Polskim (III 1864)

– identyfikuje postać Romualda Traugutta

– wymienia przyczyny i okoliczności wybuchu powstania styczniowego

– omawia rolę Romualda Traugutta w powstaniu styczniowym

– wskazuje przyczyny upadku powstania styczniowego

Uczeń:

– wyjaśnia znaczenie terminów: kosynierzy, Tymczasowy Rząd Narodowy

– zna daty: ogłoszenia manifestu Tymczasowego Rządu Narodowego (22 I 1863), stracenia Romualda Traugutta (VIII 1864)

– przedstawia reformy Aleksandra Wielopolskiego

– charakteryzuje przebieg walk powstańczych

– omawia okoliczności i skutki wprowadzenia dekretu o uwłaszczeniu w Królestwie Polskim

Uczeń:

– wyjaśnia znaczenie terminu Komitet Centralny Narodowy

– zna datę aresztowania Romualda Traugutta (IV 1864)

– identyfikuje postacie: Ludwika Mierosławskiego, Mariana Langiewicza Teodora Berga

– wskazuje na mapie zasięg działań powstańczych, tereny objęte działaniami dużych grup powstańczych

– omawia cele programowe Tymczasowego Rządu Narodowego

– charakteryzuje politykę władz powstańczych

– wyjaśnia, jaką rolę w upadku powstania odegrała kwestia chłopska

Uczeń:

– wyjaśnia znaczenie terminu: żuawi śmierci, państwo podziemne

– zna daty: mianowania Aleksandra Wielopolskiego naczelnikiem Rządu Cywilnego (1862), objęcia dyktatury przez Mariana Langiewicza (III 1863)

– identyfikuje postacie Zygmunta Sierakowskiego, Józefa Hauke–Bosaka, Stanisława Brzóski

– przedstawia sposób organizacji konspiracyjnego państwa polskiego
w czasie powstania styczniowego

Uczeń:

– ocenia stosunek Aleksandra Wielopolskiego
do konspiracji niepodległościowej

– ocenia postawy dyktatorów powstania styczniowego

3. Represje
po powstaniu styczniowym

Represje
po upadku powstania styczniowego
Rusyfikacja
Walka
z polskim Kościołem
Polacy
na zesłaniu
Powstanie zabajkalskie
Postawy wobec rusyfikacji

Uczeń:

– wyjaśnia znaczenie terminów: rusyfikacja, pozytywiści

– wymienia bezpośrednie represje wobec uczestników powstania styczniowego

– przedstawia postawy Polaków
w Królestwie Polskim wobec rusyfikacji

Uczeń:

– wyjaśnia znaczenie terminów: lojalizm, Kraj Przywiślański, „noc apuchtinowska”

– identyfikuje postać Aleksandra Apuchtina

– przedstawia politykę władz carskich wobec Królestwa Polskiego

– charakteryzuje proces rusyfikacji
w Królestwie Polskim

Uczeń:

– wyjaśnia znaczenie terminów: kibitka, tajne komplety, trójlojalizm

– zna datę powstania Szkoły Głównej Warszawskiej (1862)

– identyfikuje postać Michaiła Murawjowa

– omawia walkę władz carskich z polskim Kościołem

– charakteryzuje proces rusyfikacji na ziemiach zabranych

Uczeń:

– wyjaśnia znaczenie terminów: Uniwersytet Latający, Towarzystwo Oświaty Narodowej, generał–gubernator

– zna datę powstania zabajkalskiego (1866)

– omawia rolę
i postawy Polaków na zesłaniu

Uczeń:

– ocenia politykę caratu wobec ludności polskiej
na ziemiach zabranych

– ocenia postawy Polaków w Królestwie Polskim wobec rusyfikacji

4. W zaborze pruskim i austriackim

Germanizacja i kulturkampf
Antypolska polityka władz
Walka Polaków z germanizacją
Autonomia galicyjska
Stańczycy

Uczeń:

– wyjaśnia znaczenie terminu germanizacja

– zna datę protestu dzieci we Wrześni (1901)

– identyfikuje postacie: Ottona von Bismarcka, Michała Drzymały

– charakteryzuje politykę germanizacji

– przedstawia postawy Polaków wobec germanizacji

Uczeń:

– wyjaśnia znaczenie terminów: autonomia kulturkampf, strajk szkolny, rugi pruskie,

– zna daty: rozpoczęcia rugów pruskich (1885), strajku szkolnego w Wielkopolsce (1906)

– identyfikuje postać Marii Konopnickiej

– wyjaśnia, na czym polegała polityka kulturkampfu

– opisuje przejawy polityki germanizacyjnej
w gospodarce
i oświacie

– wymienia instytucje autonomiczne w Galicji

Uczeń:

– wyjaśnia znaczenie terminów: Komisja Kolonizacyjna, Hakata

– zna daty: wprowadzenia języka niemieckiego jako jedynego języka państwowego w Wielkopolsce (1876), powstania Komisji Kolonizacyjnej (1886),

– identyfikuje postacie: Mieczysława Ledóchowskiego, Józefa Szujskiego

– przedstawia postawę polskiego Kościoła wobec kulturkampfu

– omawia działalność instytucji prowadzących politykę germanizacji

Uczeń:

– wyjaśnia znaczenie terminu stańczycy

– zna daty: ogłoszenia tzw. noweli osadniczej (1904), wprowadzenia tzw. ustawy kagańcowej (1908)

– identyfikuje postacie: Agenora Gołuchowskiego, Kazimierza Badeniego, Piotra Wawrzyniaka

– przedstawia okoliczności nadania Galicji autonomii przez władze austriackie

– wyjaśnia, jaką rolę w życiu Galicji odgrywali stańczycy

Uczeń:

– ocenia postawy Polaków wobec polityki germanizacyjnej władz pruskich

– ocenia znaczenie autonomii galicyjskiej dla rozwoju polskiego życia narodowego

– ocenia poglądy stańczyków na problem polskich powstań narodowych

5. Rozwój gospodarczy ziem polskich

Przemiany gospodarcze ziem zaboru rosyjskiego
Pod panowaniem pruskim
Gospodarka Galicji
Łódź wielko–przemysłowa
Przemiany społeczne
na ziemiach polskich
Asymilacja Żydów
Przemiany cywilizacyjnena ziemiach polskich

Uczeń:

– wyjaśnia znaczenie terminu emigracja zarobkowa

– zna datę uwłaszczenia chłopów w zaborze rosyjskim (1864)

– identyfikuje postać Hipolita Cegielskiego

– wyjaśnia przyczyny i wskazuje kierunki emigracji zarobkowej Polaków pod koniec XIX w.

– wskazuje na mapie okręgi przemysłowe w Królestwie Polskim i na ziemiach zabranych

Uczeń:

– wyjaśnia znaczenie terminów: burżuazja, inteligencja, ziemieństwo

– zna datę zniesienia granicy celnej z Rosją (1851)

– identyfikuje postać Ignacego Łukasiewicza

– wymienia grupy społeczne, które wykształciły się
w społeczeństwie polskim w XIX w.

– opisuje okręgi przemysłowe w Królestwie Polskim
i na ziemiach zabranych

– omawia rozwój przedsiębiorczości Polaków w zaborze pruskim i wymienia jej przykłady

– charakteryzuje rozwój gospodarczy Galicji

– omawia przykłady przemian cywilizacyjnych
na ziemiach polskich w XIX w.

Uczeń:

– wyjaśnia znaczenie terminów: asymilacja, spółdzielnie oszczędnościowo–pożyczkowe

– zna datę zakończenia budowy kolei warszawsko–wiedeńskiej (1848)

– identyfikuje postać Franciszka Stefczyka

– przedstawia uwarunkowania rozwoju przemysłu
w Królestwie Polskim

– przedstawia rozwój przemysłu i rolnictwa w zaborze pruskim

– omawia rozwój Łodzi jako miasta przemysłowego

– omawia rozwój spółdzielczości
w Galicji

– charakteryzuje przemiany społeczne na ziemiach polskich

– wyjaśnia, na czym polegał proces asymilacji Żydów i jakie były jego skutki

Uczeń:

– wyjaśnia znaczenie terminów: haskala serwituty, famuły

– zna datę pierwszego lotu samolotem na ziemiach polskich (1910)

– porównuje rozwój gospodarczy ziem polskich trzech zaborów

Uczeń:

– ocenia postawy Polaków wobec różnych problemów związanych
z rozwojem gospodarczym
ziem polskich
pod zaborami

6. Nowe ruchy polityczne na ziemiach polskich

Ruch socjalistyczny na ziemiach polskich
Ruch narodowy
Rozwój ruchu ludowego

Uczeń:

– zna daty: powstania Polskiej Partii Socjalistycznej (1892), Stronnictwa Narodowo–Demokratycznego (1897), Polskiego Stronnictwa Ludowego (1903)

– identyfikuje postacie: Józefa Piłsudskiego, Romana Dmowskiego, Wincentego Witosa

– wskazuje partie należące do ruchu socjalistycznego, narodowego
i ludowego

– wymienia założenia programowe Polskiej Partii Socjalistycznej, Stronnictwa Narodowo–
–Demokratycznego, Polskiego Stronnictwa Ludowego

Uczeń:

– wyjaśnia znaczenie terminu solidaryzm narodowy

– zna daty: powstania Wielkiego Proletariatu (1882), Polskiej Partii Socjaldemokratycznej Galicji i Śląska (1897)

– identyfikuje postacie: Ludwika Waryńskiego, Stanisława Wojciechowskiego, Ignacego Daszyńskiego

– przedstawia cele ruchu robotniczego

– charakteryzuje program nurtu niepodległościowego w polskim ruchu socjalistycznym

– omawia założenia programowe ruchu narodowego

– charakteryzuje program ruchu ludowego

Uczeń:

– wyjaśnia znaczenie terminów: endencja, internacjonalizm

– identyfikuje postacie: Bolesława Limanowskiego, Róży Luksemburg, Juliana Marchlewskiego, Franciszka Stefczyka

– omawia okoliczności narodzin ruchu robotniczego na ziemiach polskich

– charakteryzuje program nurtu rewolucyjnego
w polskim ruchu socjalistycznym

– wyjaśnia, dlaczego polski ruch ludowy powstał i rozwinął się w Galicji

Uczeń:

– wyjaśnia znaczenie terminów: program brukselski, program paryski

– zna daty powstania Socjaldemokracji Królestwa Polskiego (1893), Socjaldemokracji Królestwa Polskiego i Litwy (1900), Ligi Narodowej (1893), Stronnictwa Ludowego (1895)

– identyfikuje postacie Stanisława Stojałowskiego, Marii i Bolesława Wysłouchów

– porównuje założenia programowe PPS
i SDKPiL

Uczeń:

– wyjaśnia, jaki wpływ miała działalność partii politycznych na postawy Polaków pod zaborami

– ocenia skalę realizacji haseł polskich partii politycznych w XIX
i na początku XX w.

7. Organizacje niepodległościowe na początku XX wieku

Rewolucja 1905 roku
na ziemiach polskich
Powstanie łódzkie
Działalność polskich partii politycznych
Skutki rewolucji
Działania organizacji Bojowej PPS
Orientacje polityczne Polaków
na początku XX wieku
Organizacje niepodległościowe

Uczeń:

– wyjaśnia znaczenie terminów: orientacja prorosyjska, orientacja proaustriacka, krwawa niedziela

– zna datę rewolucji 1905–1907

– identyfikuje postacie: Józefa Piłsudskiego, Romana Dmowskiego

– omawia skutki rewolucji 1905–1907 na ziemiach polskich

– charakteryzuje orientację proaustriacką
i prorosyjską

Uczeń:

– wyjaśnia znaczenie terminów: strajk powszechny, Organizacja Bojowa PPS, organizacja paramilitarna

– zna daty krwawej niedzieli (22 I 1905), powstania Związku Walki Czynnej (1908)

– identyfikuje postacie: Kazimierza Sosnkowskiego, Władysława Sikorskiego

– wymienia przyczyny rewolucji 1905–1907 w Rosji i Królestwie Polskim

– przedstawia przebieg rewolucji 1905–1907 w Królestwie Polskim

– przedstawia działania Organizacji Bojowej PPS

– wymienia polskie organizacje niepodległościowe działające pod zaborami

Uczeń:

– wyjaśnia znaczenie terminów: Duma Państwowa, Macierz Szkolna, strajk szkolny

– zna daty: powstania łódzkiego (I–VI 1905), powstania Komisji Tymczasowej Skonfederowanych Stronnictw Niepodległościowych (1912)

– wskazuje na mapie ośrodki wystąpień robotniczych w czasie rewolucji 1905–1907

– omawia przebieg powstania łódzkiego

– opisuje działalność polskich partii politycznych w czasie rewolucji 1905–1907

– przedstawia okoliczności ukształtowania się orientacji politycznych Polaków na początki XX w.

Uczeń:

– zna daty: podziału na PPS–Frakcję Rewolucyjną i PPS–
–Lewicę (1906), utworzenia Polskiego Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół” (1867)

– identyfikuje postać Józefa Mireckiego

– porównuje założenia programowe orientacji niepodległościowych do 1914 r.

Uczeń:

– ocenia stosunek polskich partii politycznych do rewolucji 1905–1907

– ocenia postawy Polaków w przededniu nadciągającego konfliktu międzynarodowego

8. Kultura polska na przełomie
XIX i XX wieku

Kultura narodowa Polaków
Polski pozytywizm
Rola historii
Malarstwo historyczne
Kultura Młodej Polski
Początki kultury masowej
Sztuka polska przełomu
XIX i XX w.

Uczeń:

– wyjaśnia znaczenie terminów: pozytywizm, praca organiczna, praca u podstaw, Młoda Polska

– identyfikuje postacie: Henryka Sienkiewicza, Elizy Orzeszkowej, Bolesława Prusa, Władysława Reymonta, Marię Konopnicką, Jana Matejkę

– wyjaśnia, na czym polegała literatura
i malarstwo tworzone ku pokrzepieniu serc

– podaje przykłady literatury i malarstwa tworzonego ku pokrzepieniu serc

Uczeń:

– wyjaśnia znaczenie terminów: modernizm, pozytywizm warszawski

– identyfikuje postacie: Juliusza i Wojciecha Kossaków, Artura Grottgera, Józefa Ignacego Kraszewskiego, Stanisława Wyspiańskiego, Stefana Żeromskiego

– wyjaśnia, dlaczego Galicja stała się centrum polskiej nauki i kultury

– przedstawia hasła pozytywistów warszawskich

– omawia realizację haseł pracy u podstaw

– charakteryzuje kulturę Młodej Polski

– wymienia cechy kultury masowej
na ziemiach polskich przełomu XIX i XX w.

Uczeń:

– wyjaśnia znaczenie terminów: literatura postyczniowa, skauting

– zna daty: otwarcia Polskiej Akademii Umiejętności (1873), powołania Towarzystwo Oświaty Ludowej (1872), utworzenia Polskiej Macierzy Szkolnej (1906)

– identyfikuje postacie: Aleksandra Świętochowskiego, Stanisława Przybyszewskiego, Jana Kasprowicza

– wyjaśnia wpływ poglądów pozytywistycznych na rozwój literatury

– wyjaśnia, jaką rolę miało popularyzowanie historii wśród Polaków pod zaborami

Uczeń:

– wyjaśnia znaczenie terminów: cyganeria, ogródki jordanowskie, neoromantyzm

– identyfikuje postacie: Wojciecha Gersona, Artura Górskiego, Kazimierza Prószyńskiego, Henryka Jordana, Andrzeja Małkowskiego

– wyjaśnia, jaki wpływ na przemiany światopoglądowe miała klęska powstania styczniowego

Uczeń:

– charakteryzuje sztukę polską przełomu XIX i XX w.

– ocenia skuteczność tworzenia literatury
i malarstwa ku pokrzepieniu serc

POWTÓRZENIE WIADOMOŚCI I SPRAWDZIAN Z ROZDZIAŁU IV

ROZDZIAŁ V: I WOJNA ŚWIATOWA

1. Świat
na drodzeku wojnie światowej

Nowe mocarstwa
Konflikty między europejskimi mocarstwami
Konflikty kolonialne
Wyścig zbrojeń
Rywalizacja na morzach
Wojna rosyjsko–
–japońska
Konflikty
na Bałkanach

Uczeń:

– wyjaśnia znaczenie terminów: trójprzymierze / państwa centralne, trójporozumienie / ententa, aneksja

– zna daty: zawarcia trójprzymierza (1882), powstania trójporozumienia (1907)

– wskazuje na mapie państwa należące
do trójprzymierza
i trójporozumienia,

– wskazuje cele trójprzymierza
i trójporozumienia

– wyjaśnia, na czym polegał wyścig zbrojeń

Uczeń:

– wyjaśnia znaczenie terminów: pacyfizm, kocioł bałkański

– zna daty: wojny rosyjsko–japońskiej (1904–1905), I wojny bałkańskiej (1912),
II wojny bałkańskiej (1913)

– wskazuje na mapie państwa, które
w wyniku wojen

bałkańskich zdobyły największe tereny

– omawia przyczyny narastania konfliktów między europejskimi mocarstwami

– przedstawia przejawy rywalizacji mocarstw na morzach i oceanach

– wyjaśnia, jak doszło do wybuchu wojny rosyjsko–
–japońskiej

Uczeń:

– zna daty: podpisania układu rosyjsko–francuskiego (1892), podpisania porozumienia francusko–brytyjskiego (1904), podpisania porozumienia rosyjsko–brytyjskiego (1907), bitwy pod Cuszimą (1905)

– wyjaśnia, jaki wpływ na ład światowy miało powstanie nowych mocarstw
w drugiej połowie XIX i na początku XX w.

– opisuje okoliczności powstania trójprzymierza
i trójporozumienia

– omawia przebieg wojny rosyjsko–
–japońskiej i jej skutki

– przedstawia przyczyny i skutki
wojen bałkańskich

Uczeń:

– zna daty: wojny rosyjsko–tureckiej (1877–1878), kongresu berlińskiego (1878), aneksji Bośni
i Hercegowiny przez Austro–Węgry (1908)

– przedstawia wpływ konfliktów kolonialnych na sytuację w Europie

– opisuje sytuację na Bałkanach w drugiej połowie XIX w.

Uczeń:

– ocenia wpływ konfliktów kolonialnych na sytuację w Europie

– ocenia wpływ konfliktów bałkańskich na zaostrzenie sytuacji międzynarodowej
w Europie

2. Na frontach I wojny światowej

Wybuch
I wojny światowej
Wojna
na morzach
Walki na zachodzie Europy
Walki
na Bałkanach i we Włoszech
Wojna pozycyjna
Koniec Wielkiej Wojny
Kapitulacja Niemiec

Uczeń:

– wyjaśnia znaczenie terminów: Wielka Wojna, front

– zna daty: I wojny światowej (1914–1918), podpisania kapitulacji przez Niemcy w Compiègne (11 XI 1918)

– wymienia cechy charakterystyczne prowadzenia
i przebiegu działań wojennych w czasie
I wojny światowej

Uczeń:

– wyjaśnia znaczenie terminów: ultimatum, wojna błyskawiczna, wojna pozycyjna nieograniczona wojna podwodna,

– zna daty: zamachu w Sarajewie (28 VI 1914), przyłączenia się Włoch do ententy (1915), ogłoszenia nieograniczonej wojny podwodnej (1917), podpisania traktatu brzeskiego (3 III 1918)

– wskazuje na mapie państwa europejskie walczące w Wielkiej Wojnie po stronie ententy i państw centralnych

– przedstawia okoliczności wybuchu Wielkiej Wojny

– wyjaśnia, jaki wpływ na przebieg wojny miało wprowadzenie nowych rodzajów broni

– wskazuje przyczyny klęski państw centralnych

Uczeń:

– wyjaśnia znaczenie terminu U–Boot

– zna daty: wypowiedzenia wojny Serbii przez Austro–Węgry (28 VII 1914), bitwy nad Marną
(IX 1914), bitwy pod Verdun (1916), bitwy pod Ypres (1915), ataku Niemiec na Belgię i Francję (VIII 1914), wypowiedzenia wojny Niemcom przez Stany Zjednoczone (IV 1917), kapitulacji Austro–
–Węgier (XI 1918)

– identyfikuje postacie: Franciszka

Ferdynanda Habsburga, Karola I Habsburga, Wilhelma II, Paula von Hindenburga

– przedstawia proces kształtowania się bloku państw centralnych i państw ententy

– przedstawia okoliczności kapitulacji państw centralnych

Uczeń:

– zna daty: przyłączenia się Japonii do ententy (1914), przyłączenia się Turcji do państw centralnych (1914), bitwy o Gallipoli (1915), przyłączenia się Bułgarii do państw centralnych (1915), zatopienia Lusitanii (1915), bitwy nad Sommą (1916), bitwy jutlandzkiej (1916),

przyłączenia się Grecji do ententy (1917), buntu marynarzy w Kilonii (XI 1918)

– wyjaśnia, jaki wpływ na losy wojny miała sytuacja wewnętrzna
w Niemczech
i Austro–Węgrzech

– opisuje przebieg walk na froncie zachodnim

– przedstawia przebieg walk
na Bałkanach
i we Włoszech

Uczeń:

– ocenia skutki ogłoszenia przez Niemcy nieograniczonej wojny podwodnej

– omawia przebieg wojny na morzach
i oceanach

– ocenia skutki zastosowania przez Niemcy gazów bojowych

3. I wojna światowa
na ziemiach polskich

Walki
na froncie wschodnim
Zniszczenia wojenne
na ziemiach polskich
U boku państw centralnych
Formacje polskie
u boku Rosji
Wojsko polskie
we Francji

Uczeń:

– wyjaśnia znaczenie terminu Legiony Polskie

– zna datę sformowania Legionów Polskich (1914)

– identyfikuje postacie Józefa Piłsudskiego, Romana Dmowskiego, Ignacego Jana Paderewskiego

– przedstawia okoliczności, w jakich powstały Legiony Polskie i wskazuje cele ich działalności

– wyjaśnia, jak zaborcy w czasie I wojny światowej traktowali ziemie Królestwa Polskiego

Uczeń:

– wyjaśnia znaczenie terminów: kryzys przysięgowy, Legion Puławski, Błękitna Armia, Polska Organizacja Wojskowa

– zna daty bitwy pod Gorlicami (1915), powstania Kompanii Kadrowej (1914), bitwy pod Kostiuchnówką (1916), bitwy pod Rokitną (1915), kryzysu przysięgowego (VII 1917), bitwy pod Kaniowem (1918), powstania Polskiej Organizacji Wojskowej (1914)

– identyfikuje postać Józefa Hallera

– wskazuje na mapie rejony walk Legionów Polskich

– omawia udział polskich formacji zbrojnych u boku państw centralnych i u boku ententy

– wyjaśnia, jakie znaczenie dla sprawy niepodległości Polski miała działalność Polskiej Organizacji Wojskowej

Uczeń:

– wyjaśnia znaczenie terminu wojna manewrowa

– zna daty bitwy pod Tannenbergiem (VIII 1914), wkroczenia Kompanii Kadrowej do Królestwa Polskiego (6 VIII 1914), powstania Naczelnego Komitetu Narodowego (1914), powstania Legionu Puławskiego (1914)

– wskazuje na mapie podział ziem polskich w 1915 r.

– opisuje przebieg działań wojennych na froncie wschodnim

– przedstawia genezę i organizacje Legionów Polskich

– przedstawia okoliczności utworzenia wojska polskiego we Francji

Uczeń:

– zna daty powstania Komitetu Narodowego Polski w Warszawie (1914), powstania Komitetu Narodowego Polski w Lozannie (1917)

– porównuje taktykę prowadzenia działań na froncie wschodnim i zachodnim

Uczeń:

– ocenia sposób traktowania ziem polskich przez zaborców w czasie I wojny światowej

– ocenia wkład Legionów Polskich w odzyskanie niepodległości przez Polaków

4. Rewolucje w Rosji

Rewolucja lutowa
Okres dwuwładzy
Rosyjskie stronnictwa polityczne
Przewrót bolszewicki
Wojna domowa
Armia Czerwona
Rosja
po rewolucji

Uczeń:

– wyjaśnia znaczenie terminów: rewolucja lutowa, rewolucja październikowa

– zna daty wybuchu rewolucji lutowej (8 III 1917), wybuchu rewolucji październikowej (6/7 XI 1917)

– identyfikuje postać Włodzimierza Lenina

– wymienia przyczyny i skutki rewolucji lutowej i październikowej

Uczeń:

– wyjaśnia znaczenie terminów: dwuwładza, bolszewicy, tezy kwietniowe, Rada Komisarzy Ludowych, Armia Czerwona, łagry, dyktatura proletariatu

– zna daty ogłoszenia tez kwietniowych przez Lenina (IV 1917), powstania rady Komisarzy Ludowych (XI 1917), wojny domowej w Rosji (1919–1922), powstania ZSRS (XII 1922)

– identyfikuje postacie Mikołaja II, Lwa Trockiego, Feliksa

Dzierżyńskiego

– wskazuje na mapie miejsce wybuchu rewolucji

lutowej oraz ośrodki, które zapoczątkowały rewolucje październikową

– omawia przebieg rewolucji lutowej

– przedstawia okoliczności wybuchu rewolucji październikowej i omawia jej przebieg

– charakteryzuje sytuację w Rosji po rewolucji październikowej

Uczeń:

– wyjaśnia znaczenie terminów: Rząd Tymczasowy, biała gwardia, Czeka

– zna daty obalenia caratu przez Rząd Tymczasowy (15 III 1917), ogłoszenia konstytucji (VII 1918), zamordowania rodziny carskiej (VII 1918)

– identyfikuje postacie Grigorija Rasputina, Aleksandra Kiereńskiego

– omawia sytuację wewnętrzną w Rosji w czasie I wojny światowej

– charakteryzuje okres dwuwładzy w Rosji

– wyjaśnia, dlaczego bolszewicy zdobyli popularność wśród Rosjan

– określa przyczyny, omawia przebieg i skutki wojny domowej w Rosji

Uczeń:

– wyjaśnia znaczenie terminów: mienszewicy, eserowcy, kadeci

– wymienia rosyjskie stronnictwa polityczne i przedstawia ich założenia programowe

– omawia losy rodziny carskiej

Uczeń:

– ocenia skutki przewrotu bolszewickiego dla Rosji i Europy

5. Sprawa polska
w czasie
I wojny światowej

Państwa zaborcze
a sprawa polska
Akt 5 listopada
Sprawa polska
w polityce ententy
Polacy na konferencji paryskiej

Uczeń:

– wyjaśnia znaczenie terminu Akt 5 listopada (manifest dwóch cesarzy)

– zna daty wydania manifestu dwóch cesarzy (5 XI 1916), podpisania traktatu wersalskiego (28 VI 1919)

– identyfikuje postacie Ignacego Jana Paderewskiego, Romana

Dmowskiego

– wymienia postanowienia Aktu 5 listopada

– wymienia postanowienia konferencji wersalskiej w sprawie polskiej

Uczeń:

– wyjaśnia znaczenie terminu Rada Regencyjna

– zna daty

powstania Rady Regencyjnej (1917), programu pokojowego prezydenta Wilsona (8 I 1918)

– identyfikuje postacie

Thomasa

Woodrowa Wilsona,

Władysława Grabskiego

– przedstawia stosunek państw centralnych do sprawy polskiej

– omawia sprawę polską w polityce państw ententy

Uczeń:

– zna daty

odezwy cara Mikołaja II (1916), odezw Rządu Tymczasowego i bolszewików (1917)

– identyfikuje postacie Aleksandra Kakowskiego, Zdzisława Lubomirskiego,

Józefa Ostrowskiego,

Georgesa Clemenceau, Davida Lloyda George’a

– omawia udział delegacji polskiej na konferencji wersalskiej

Uczeń:

– zna datę ogłoszenia odezwy Mikołaja

Romanowa do Polaków (VIII 1914)

– identyfikuje postacie Mikołaja Mikołajewicza,

Karla Kuka, Hansa von Beselera,

– przedstawia zależności między sytuacją militarną państw centralnych i ententy podczas I wojny światowej a ich stosunkiem do sprawy polskiej

Uczeń:

– ocenia, jakie znaczenie miał Akt 5 listopada dla narodu polskiego

– ocenia, jakie znaczenie miał program pokojowy prezydenta Wilsona dla narodu polskiego

POWTÓRZENIE WIADOMOŚCI I SPRAWDZIAN Z ROZDZIAŁU V

ROZDZIAŁ VI: ŚWIAT W OKRESIE MIĘDZYWOJENNYM

1. Świat
po I wojnie światowej

Ład wersalski
Zniszczenia
i straty
po I wojnie światowej
Nowy układ sił w Europie
Liga Narodów
Wielki kryzys gospodarczy

Uczeń:

– wyjaśnia znaczenie terminów: Wielka Czwórka, Liga Narodów, wielki kryzys gospodarczy

– zna daty podpisania traktatu wersalskiego (28 VI 1919), powstania Ligi Narodów (1920),

– wskazuje na mapie państwa europejskie decydujące o ładzie wersalskim

– wymienia postanowienia traktatu wersalskiego

Uczeń:

– wyjaśnia znaczenie terminów: ład wersalski, demilitaryzacja, mały traktat wersalski, czarny czwartek, New Deal

– zna daty obrad konferencji paryskiej (XI 1918–VI 1919), układu w Locarno (1925), czarnego czwartku (24 X 1929), wprowadzenia New Deal (1933)

– identyfikuje postać Franklina

Delano Roosevelta

– wskazuje na mapie państwa powstałe w wyniku rozpadu Austro–Węgier, państwa bałtyckie

– przedstawia zniszczenia i straty po I wojnie światowej

– charakteryzuje układ sił w Europie po zakończeniu wojny

– wyjaśnia cel powstania Ligi Narodów

– charakteryzuje przejawy wielkiego kryzysu gospodarczego i sposoby radzenia sobie z nim

Uczeń:

– wyjaśnia znaczenie terminów: wolne miasto, europeizacja

– zna daty podpisania traktatów z Austrią (1919) i Węgrami (1920) oraz traktatu z Turcją (1920)

– identyfikuje postać Kemala Mustafy

– wskazuje na mapie postanowienia traktatu wersalskiego

– przedstawia zasady, na jakich opierał się ład wersalski

– omawia postanowienia pokojów podpisanych z dawnymi sojusznikami Niemiec

– charakteryzuje działalność Ligi Narodów

– wskazuje przyczyny wielkiego kryzysu gospodarczego

– skutki wielkiego kryzysu gospodarczego

Uczeń:

– zna daty wstąpienia Niemiec do Ligi Narodów (1926), wstąpienia ZSRS do Ligi Narodów (1934)

– omawia postanowienia pokojów podpisanych z dawnymi sojusznikami Niemiec

– wyjaśnia, jaką rolę w podważeniu ładu wersalskiego odegrał układ w Locarno

Uczeń:

– ocenia skuteczność funkcjonowania ładu wersalskiego

– ocenia wpływ wielkiego kryzysu gospodarczego na sytuację polityczną w Europie

2. Narodziny faszyzmu

Włochy
po I wojnie światowe
Rządy faszystów
we Włoszech
Nazizm
Republika weimarska
Przejęcie władzy przez Hitlera
Społeczeństwo III Rzeszy
Zbrodnie nazistów
do 1939 roku
Faszyzm i autorytaryzm w innych państwach europejskich

Uczeń:

– wyjaśnia znaczenie terminów: marsz na Rzym, narodowy socjalizm (nazizm), antysemityzm, führer, obóz koncentracyjny

– zna daty powstania marszu na Rzym (1922), przejęcia przez A. Hitlera funkcji kanclerza (I 1933)

– identyfikuje postacie Benita Mussoliniego, Adolfa Hitlera

– charakteryzuje ideologię faszystowską

– charakteryzuje ideologię nazistowską

Uczeń:

– wyjaśnia znaczenie terminów: „czarne koszule”, pakty laterańskie, noc długich noży, ustawy norymberskie, noc kryształowa, autorytaryzm

– zna daty powstania paktów laterańskich (1929), przyjęcia ustaw norymberskich (1935), nocy kryształowej (1938)

– identyfikuje postać Josefa Goebbelsa

– wskazuje na mapie Europy państwa demokratyczne, totalitarne i autorytarne

– opisuje okoliczności przejęcia władzy przez Benito Mussoliniego

– przedstawia proces przejmowania władzy przez Adolfa Hitlera

– charakteryzuje politykę nazistów wobec ludności żydowskiej

Uczeń:

– wyjaśnia znaczenie terminów: korporacja, pucz

– zna daty przejęcia przez B. Mussoliniego funkcji premiera (1922), funkcjonowania republiki weimarskiej (1919–1933), puczu monachijskiego (1923), podpalenia Reichstagu (II 1933), przejęcia pełnej władzy w Niemczech przez Adolfa Hitlera (VIII 1934)

– identyfikuje postać Piusa XI

– omawia przyczyny popularności faszystów we Włoszech

– omawia przyczyny popularności nazistów w Niemczech

– wyjaśnia, w jaki sposób naziści kontrolowali życie obywateli

– wyjaśnia, dlaczego w Europie zyskały popularność rządy autorytarne

Uczeń:

– zna daty powstania Związków Włoskich Kombatantów (1919), powstania Narodowej Partii Faszystowskiej (1921)

– identyfikuje postać Alfreda Rosenberga

– przedstawia sytuację Włoch po zakończeniu I wojny światowej

– przedstawia sytuację Niemiec po zakończeniu I wojny światowej

Uczeń:

– ocenia zbrodniczą politykę nazistów do 1939 r.

– ocenia wpływ polityki prowadzonej przez B. Mussoliniego i A. Hitlera na życie obywateli

3. ZSRS – imperium komunistyczne

Rozwój terytorialny Rosji Radzieckiej i ZSRS
w okresie międzywojennym
Rządy Józefa Stalina
Propagandowy wizerunek Stalina
Gospodarka ZSRS
Zbrodnie komunistyczne do 1939 roku
Głód na Ukrainie
Relacje ZSRS––Niemcy do 1939 roku

Uczeń:

– wyjaśnia znaczenie terminów: kult jednostki

– zna daty utworzenia ZSRS (30 XII 1922), paktu Ribbentrop–Mołotow (23 VIII 1939)

– identyfikuje postać Józefa Stalina

– wyjaśnia, w jaki sposób w ZSRS realizowano kult jednostki

– wymienia cechy charakterystyczne państwa stalinowskiego

Uczeń:

– wyjaśnia znaczenie terminów: Nowa Ekonomiczna Polityka, kolektywizacja rolnictwa, gospodarka planowa, łagier, NKWD

– zna daty ogłoszenia NEP (1921), układu w Rapallo (1922)

– identyfikuje postać Lwa Trockiego

– opisuje metody stosowane przez Józefa Stalina w celu umocnienia swoich wpływów

– omawia reformy gospodarcze Józefa Stalina

– wymienia zbrodnie komunistyczne do 1939 r.

– omawia relacje między ZSRS a Niemcami do 1939 r.

Uczeń:

– wyjaśnia znaczenie terminów: wielka czystka, komunizm wojenny, sowchoz, kołchoz, Gułag

– zna daty wielkiej czystki (1936–1938), kolektywizacji rolnictwa (1928), głodu na Ukrainie (1932–1933), represji wobec Polaków w ZSRS (1937–1938)

– identyfikuje postacie Joachima Ribbentropa, Wiaczesława Mołotowa

– wskazuje na mapie największe skupiska łagrów, obszar głodu w latach 1932–1933

– omawia okoliczności przejęcia władzy przez Józefa Stalina

– charakteryzuje politykę gospodarczą w Rosji Radzieckiej po zakończeniu I wojny światowej

Uczeń:

– przedstawia rozwój terytorialny Rosji Radzieckiej

i ZSRS w okresie międzywojennym

– wyjaśnia, dlaczego system komunistyczny w ZSRS jest oceniany jako zbrodniczy

Uczeń:

– ocenia politykę J. Stalina wobec swoich przeciwników

– ocenia skutki reform gospodarczych wprowadzonych w ZSRS przez J. Stalina

– ocenia zbrodniczą politykę komunistów do 1939 r.

4. Kultura
i zmiany społecznew okresie międzywojennym

Społeczne skutki I wojny światowej
Wpływ mass mediów na społeczeństwa
Komunikacja
Nowe trendy w architekturze i sztuce
Sztuka filmowa
Zmiany społeczne w dwudziestoleciu międzywojennym
Przemiany
w modzie

Uczeń:

– wyjaśnia znaczenie terminów: mass media, propaganda

– wymienia rodzaje mass mediów

– przedstawia społeczne skutki
I wojny światowej

Uczeń:

– wyjaśnia znaczenie terminu indoktrynacja

– zna datę przyznania prawa wyborczego kobietom w Polsce (1918)

– wymienia rodzaje mass mediów

– przedstawia rozwój środków komunikacji w okresie międzywojennym

– wymienia nowe nurty w architekturze i sztuce

– wyjaśnia, dlaczego sztuka filmowa cieszyła się coraz większą popularnością

Uczeń:

– wyjaśnia znaczenie terminów: modernizm, funkcjonalizm

– zna datę pierwszej audycji radiowej (1906) przedstawia społeczne skutki I wojny światowej

– wymienia rodzaje mass mediów

– wyjaśnia, jakie cele przyświecały nowym trendom w architekturze i sztuce

– charakteryzuje zmiany społeczne w dwudziestoleciu międzywojennym

Uczeń:

– wyjaśnia znaczenie terminów: dadaizm, surrealizm, futuryzm

– zna datę pierwszego wręczenia Oscarów (1929)

– wyjaśnia, jaki wpływ miały mass media na społeczeństwo w dwudziestoleciu międzywojennym

Uczeń:

– ocenia wpływ mass mediów na kształtowanie opinii publicznej

– ocenia wpływ mass mediów na rozwój propagandy w państwach totalitarnych

– ocenia zmiany, jakie zaszły w społeczeństwie po zakończeniu I wojny światowej

5. Świat na drodze

ku II wojnie światowej

Militaryzacja Niemiec i powstanie osi Berlin–Rzym––Tokio
Anschluss Austrii
Wojna domowa w Hiszpanii
Układ monachijski
i kolejne zdobycze niemieckie
Ekspansja Japonii

Uczeń:

– wyjaśnia znaczenie terminu

Anschluss

– zna daty Anschlussu Austrii (III 1938), aneksji Czech i Moraw przez III Rzeszę (III 1939)

– identyfikuje postacie Benita Mussoliniego, Adolfa Hitlera

– wskazuje na mapie państwa europejskie, które padły ofiarą agresji Niemiec i Włoch

– wymienia cele, jakie przyświecały państwom totalitarnym w polityce zagranicznej

Uczeń:

– wyjaśnia znaczenie terminów: oś

Berlin–Rzym–Tokio, appeasement

– zna daty remilitaryzacji Nadrenii (1936), wojny domowej w Hiszpanii (1936–1939), konferencji w Monachium (29–30 IX 1938), zajęcia Zaolzia przez Polskę (X 1938), ataku Japonii na Chiny (1937),

– identyfikuje postać Francisco Franco

– przedstawia przyczyny i skutki wojny domowej w Hiszpanii

– przedstawia przyczyny Anschlussu Austrii

– wymienia postanowienia konferencji w Monachium

– przedstawia skutki decyzji podjętych na konferencji monachijskiej

– charakteryzuje kolejne etapy podboju Europy przez A. Hitlera do sierpnia 1939 r.

Uczeń:

– wyjaśnia znaczenie terminu

marionetkowe cesarstwo

– zna daty przywrócenia powszechnej służby wojskowej w Niemczech (1935), podboju Libii przez Włochy (1932), wojny włosko–abisyńskiej (1935–1936), zajęcia Albanii przez Włochy (1939), zajęcia przez Niemcy Okręgu Kłajpedy (III 1939), aneksji Mandżurii przez Japonię (1931)

– identyfikuje postacie Neville’a Chamberlaina, Édouarda Daladiera

– przedstawia proces militaryzacji Niemiec

– wymienia strony walczące ze sobą w hiszpańskiej wojnie domowej

– omawia okoliczności zwołania konferencji monachijskiej

– charakteryzuje włoską ekspansję terytorialną do 1939 r.

– wyjaśnia przyczyny i skutki ekspansji Japonii

na Dalekim Wschodzie

Uczeń:

– zna daty zbombardowania Guerniki (1937), proklamowania niepodległości Słowacji (III 1939)

– identyfikuje postać Józefa Tiso

– wyjaśnia wpływ polityki appeasementu na politykę zagraniczną Niemiec

– charakteryzuje sytuację w Europie pod koniec lat 30. XX w.

Uczeń:

– ocenia postawę polityków państw zachodnich na konferencji

w Monachium

– ocenia skutki polityki appeasement dla Europy

POWTÓRZENIE WIADOMOŚCI I SPRAWDZIAN Z ROZDZIAŁU VI

ROZDZIAŁ VII: POLSKA W OKRESIE MIĘDZYWOJENNYM

1. Odrodzenie Rzeczypospolitej

Sytuacja międzynarodowa
Pierwsze ośrodki władzy
na ziemiach polskich
Odzyskanie niepodległości
11 listopada
Rząd Jędrzeja Moraczewskiego

Uczeń:

– zna daty powstania Tymczasowego Rządu Ludowego Republiki Polskiej (7 XI 1918), przekazania władzy wojskowej J. Piłsudskiemu przez Radę Regencyjną (11 XI 1918)

– identyfikuje postacie Józefa Piłsudskiego, Romana Dmowskiego,

– wymienia pierwsze ośrodki władzy na ziemiach polskich

– omawia okoliczności przejęcia władzy przez Józefa Piłsudskiego

Uczeń:

– zna daty powstania Naczelnej Rady Ludowej (14 XI 1918), przekazania władzy cywilnej Józefowi Piłsudskiemu przez Radę Regencyjną (14 XI 1918), powołania rządu Jędrzeja Moraczewskiego (18 XI 1918), powołania rządu Ignacego Jana Paderewskiego (I 1919)

– identyfikuje postacie Ignacego Daszyńskiego, Jędrzeja Moraczewskiego, Ignacego Jana Paderewskiego

– określa zasięg wpływów pierwszych ośrodków władzy

– opisuje działania pierwszych rządów polskich o odzyskaniu niepodległości

– omawia dążenia władz polskich do uzyskania przez Polskę uznania międzynarodowego

Uczeń:

– zna daty powstania Polskiej Komisji Likwidacyjnej Galicji i Śląska Cieszyńskiego (28 X 1918), wydania dekretu o powołaniu Tymczasowego Naczelnika Państwa (22 XI 1918)

– przedstawia sytuację międzynarodową jesienią 1918 r.

– wyjaśnia, w jaki sposób sytuacja międzynarodowa, która zaistniała pod koniec 1918 r.,

wpłynęła na odzyskanie niepodległości przez Polskę

Uczeń:

– zna daty powstania Rady Narodowej Księstwa Cieszyńskiego (19 X 1918), Tymczasowego Komitetu Rządzącego we Lwowie (24 XI 1918)

– przedstawia założenia programowe pierwszych ośrodków władzy

Uczeń:

– ocenia polityczne starania Polaków w przededniu odzyskania niepodległości

– ocenia rolę, jaką odegrał Józef Piłsudski w momencie odzyskania niepodległości

2. Walka
o granicę wschodnią

Koncepcje granicy wschodniej
Konflikt polsko-
-ukraiński
Orlęta Lwowskie
Wyprawa kijowska
Ofensywa bolszewików
Bitwa Warszawska i nadniemieńska
Pokój ryski
Polsko-
-litewskie spory terytorialne

Uczeń:

– wyjaśnia znaczenie terminów: koncepcja inkorporacyjna, koncepcja federacyjna

– zna daty Bitwy Warszawskiej (15 VIII 1920), pokoju w Rydze (18 III 1921)

– identyfikuje postacie Romana Dmowskiego, Józefa Piłsudskiego

– wskazuje na mapie granicę wschodnią ustalona w pokoju ryskim

– omawia koncepcje polskiej granicy wschodniej

– wymienia postanowienia pokoju ryskiego

Uczeń:

– wyjaśnia znaczenie terminów: Rada Obrony Państwa, „bunt” Żeligowskiego

– zna daty:

bitwy nadniemeńskiej (22–28 IX 1920), „buntu” Żeligowskiego (9 X 1920)

– identyfikuje postacie Wincentego

Witosa, Michaiła Tuchaczewskiego, Lucjana

Żeligowskiego

– wskazuje na mapie miejsca bitew stoczonych z Rosjanami w 1920 r.

– przedstawia postawy Polaków wobec zagrożenia niepodległości ze strony bolszewików

– omawia przebieg Bitwy Warszawskiej i jej skutki

– przedstawia, w jaki sposób Polska przyłączyła ziemię wileńską

Uczeń:

– wyjaśnia znaczenie terminu linia Curzona

– zna daty polskiej ofensywy wiosennej (1919), układu z Symonem Petlurą (IV 1920), bitwy pod Zadwórznem (1920), powołania Rady Obrony Państwa (VII 1920), bitwy pod Komarowem (31 VIII 1920), włączenia Litwy Środkowej do Polski (III 1922)

– identyfikuje postacie Symona Petlury, Tadeusza Rozwadowskiego, Władysława

Sikorskiego, Siemiona Budionnego

– wskazuje na mapie tereny zajęte przez Armię

Czerwoną do sierpnia 1920 r.

– porównuje koncepcję inkorporacyjną i federacyjną

– omawia okoliczności podjęcia przez wojska polskie wyprawy kijowskiej i je skutki

– opisuje przebieg ofensywy bolszewickiej w 1920 r.

– przedstawia przebieg i skutki kontrofensywy polskiej w 1920 r.

Uczeń:

– zna daty utworzenia Zachodnioukraińskiej Republiki

Ludowej (X/XI 1918), powstania Tymczasowego Komitetu

Rewolucyjnego Polski (VII 1920), przekazania Wilna przez bolszewików Litwinom (VII 1920)

– identyfikuje postacie Feliksa Dzierżyńskiego, Juliana Marchlewskiego

– przedstawia przyczyny i przebieg konfliktu polsko–ukraińskiego pod koniec 1918 i 1 1919 r.

Uczeń:

– ocenia postawę Polaków wobec ekspansji ukraińskiej w Galicji Wschodniej

– ocenia postanowienia pokoju ryskiego

3. Kształtowanie się granicy zachodniej
i południowej

Powstanie wielkopolskie
Ustalenie północnej granicy
Zaślubiny
z morzem
Wolne Miasto Gdańsk
Pierwsze
i drugie powstanie śląskie
Trzecie powstanie śląskie
Konflikt polsko-
-czechosłowacki

Uczeń:

– wyjaśnia znaczenie terminu plebiscyt

– zna datę wybuchu powstania wielkopolskiego (27 XII 1918)

– wskazuje na mapie obszary plebiscytowe

– wymienia wydarzenia, które miały wpływ na kształt zachodniej granicy państwa polskiego

– przedstawia skutki powstania wielkopolskiego
i plebiscytów

Warmii, Mazurach
i Powiślu oraz na Górnym Śląsku

Uczeń:

– zna daty plebiscytu na Warmii, Mazurach i Powiślu (11 VII 1920), plebiscytu na Górnym Śląsku (20 III 1921), trzeciego powstania śląskiego (V–VII 1921)

– identyfikuje postacie gnącego Jana Paderewskiego, Wojciecha Korfantego

– wskazuje na mapie obszar powstania wielkopolskiego, obszar Wolnego Miasta Gdańska

– omawia przebieg i skutki powstania wielkopolskiego

– wyjaśnia, jakie znaczenie dla niepodległej Polski miał dostęp do morza

– omawia okoliczności plebiscytów

Warmii, Mazurach i Powiślu oraz na Górnym Śląsku

– przedstawia przyczyny i skutki powstań śląskich

Uczeń:

– wyjaśnia znaczenie terminu konwencja górnośląska

– zna daty przybycia I. J. Paderewskiego do Poznania (26 XII 1918), zaślubin Polski z morzem (10 II 1920), pierwszego powstania śląskiego (VIII 1919), drugiego powstania śląskiego (VIII 1920), podziału Śląska Cieszyńskiego (VII 1920)

– identyfikuje postacie gnącego Józefa Dowbora–Muśnickiego, Józefa Hallera

– wskazuje na mapie zasięg powstań śląskich, Śląsk Cieszyński

– przedstawia okoliczności zaślubin Polski z morzem

– opisuje konflikt polsko–czechosłowacki i jego skutki

Uczeń:

– przedstawia proces kształtowania się zachodniej i północnej granicy państwa polskiego

Uczeń:

– ocenia postawę Polaków wobec sytuacji politycznej w Wielkopolsce w końcu 1918 r.

– ocenia przyczyny klęski Polski w plebiscycie na Warmii, Mazurach i Powiślu

– ocenia postawę Polaków wobec walki o polskość Śląska

4. Rządy parlamentarne

Trudne początki niepodległości
Pierwsze wybory parlamentarne
Konstytucja
z 1921 roku
Scena polityczna II Rzeczypospolitej
Elekcja
i śmierć Narutowicza
Rządy parlamentarne w latach 1919–1926
Kryzys rządów parlamentarnych

Uczeń:

– wyjaśnia znaczenie terminu Naczelnik Państwa

– zna daty uchwalenia konstytucji marcowej (17 III 1921), wyboru G. Narutowicza na prezydenta (9 XII 1922)

– identyfikuje postacie Józefa Piłsudskiego, Romana Dmowskiego,

Gabriela Narutowicza

– omawia postanowienia konstytucji marcowej

Uczeń:

– wyjaśnia znaczenie terminów: kontrasygnata, hiperinflacja, wojna celna

– zna daty pierwszych wyborów do sejmu ustawodawczego (26 I 1919), uchwalenia małej konstytucji (20 II 1919), zabójstwa prezydenta G. Narutowicza (16 XII 1922),

– identyfikuje postacie Wincentego Witosa, Wojciecha Korfantego, Stanisława Wojciechowskiego,

Ignacego Daszyńskiego, Władysława Grabskiego

– charakteryzuje zadania, jakie stanęły przed władzami odradzającej się Polski

– wymienia postanowienia małej konstytucji

– charakteryzuje rządy parlamentarne w Polsce w latach 1919–1926

Uczeń:

– wyjaśnia znaczenie terminu partyjniactwo

– zna datę wprowadzenia podziału na województwa (1919)

– przedstawia okoliczności pierwszych wyborów prezydenckich

– omawia okoliczności i skutki zamachu na prezydenta Gabriela Narutowicza

– przedstawia przejawy kryzysu rządów parlamentarnych

Uczeń:

– identyfikuje postacie Romana Rybarskiego, Maurycego Zamoyskiego,

Jana Baudouin de Courtenaya

– charakteryzuje scenę polityczną II Rzeczypospolitej

– wyjaśnia wpływ słabości politycznej rządów parlamentarnych na pozycję międzynarodową II Rzeczypospolitej

Uczeń:

– ocenia pozycję ustrojową Naczelnika Państwa

– ocenia rządy parlamentarne w Polsce w latach 1919–1926

5. Zamach majowy
i rządy sanacji

Zamach majowy
Walki podczas zamachu majowego
Zmiany konstytucji
Rządy sanacyjne
Represje

w stosunku do opozycji

Obóz w Berezie Kartuskiej
Rządy sanacyjne
po śmierci Piłsudskiego
Polski autorytaryzm na tle europejskim

Uczeń:

– wyjaśnia znaczenie terminów: zamach majowy, sanacja

– zna daty początku zamachu majowego (12 V 1926), uchwalenia konstytucji kwietniowej (23 IV 1935)

– identyfikuje postać Józefa Piłsudskiego

– omawia skutki polityczne i ustrojowe zamachu majowego

– charakteryzuje rządy sanacyjne

Uczeń:

– wyjaśnia znaczenie terminów: dekret, nowela sierpniowa, obóz sanacyjny, autorytaryzm, Bezpartyjny

Blok Współpracy z Rządem, Centrolew, wybory brzeskie, proces brzeski,

Obóz Zjednoczenia

Narodowego

– zna daty dymisji rządu i prezydenta S. Wojciechowskiego (14 V 1926), uchwalenia noweli sierpniowej (2 VIII 1926), powstania BBWR (1928), wyborów brzeskich (XI 1930), procesu brzeskiego (1932)

– identyfikuje postacie Wincentego Witosa, Stanisława Wojciechowskiego, Macieja Rataja, Ignacego Mościckiego

– omawia przyczyny zamachu majowego

– charakteryzuje przebieg zamachu majowego

– przedstawia postanowienia konstytucji kwietniowej

Uczeń:

– wyjaśnia znaczenie terminów: „cuda nad urną”, grupa

Pułkowników, grupa zamkowa

– zna daty powołania rządu „Chjeno–Piasta” (10 V 1926), wyboru I. Mościckiego na prezydenta(1 VI 1926), powstania Centrolewu (1929), śmierci J. Piłsudskiego (12 V 1935), powstania OZN–u (1937)

– identyfikuje postacie Kazimierza Bartla, Walerego Sławka, Adama Koca, Edwarda Rydza–Śmigłego, Władysława

Sikorskiego

– przedstawia politykę władz sanacyjnych wobec opozycji politycznej

– omawia rządy sanacyjne po śmierci Józefa Piłsudskiego

Uczeń:

– zna datę Kongresu Obrony Prawa i Wolności (29 VI 1930)

– porównuje pozycję prezydenta w konstytucjach marcowej i kwietniowej

– charakteryzuje polski autorytaryzm na tle przemian politycznych w Europie

Uczeń:

– ocenia zamach majowy i jego wpływ na losy II Rzeczypospolitej i jej obywateli

– ocenia metody, jakimi władze sanacyjne walczyły z opozycją polityczną

6. Gospodarka II Rzeczypospolitej

Problemy gospodarcze

odrodzonej Polski

Reforma walutowa Grabskiego
Odbudowa gospodarcza
Reforma rolna
Wielki kryzys gospodarczy w Polsce
Nowe inwestycje przemysłowe
Port morski
w Gdyni

Uczeń:

– wyjaśnia znaczenie terminów: Polska A i Polska B, Centralny Okręg Przemysłowy

– wskazuje na mapie obszar Polski A i Polski B

– wymienia różnice między Polską A i Polską B

– wyjaśnia, jaką rolę gospodarczą odgrywał Centralny Okręg Przemysłowy

Uczeń:

– wyjaśnia znaczenie terminu reforma walutowa

– zna daty reformy walutowej W. Grabskiego (1924), rozpoczęcia budowy Gdyni (1921), rozpoczęcia budowy COP–u (1937)

– identyfikuje postacie Władysława Grabskiego, Eugeniusza

Kwiatkowskiego

– wskazuje na mapie obszar COP–u, Gdynię

– omawia reformy rządu Władysława Grabskiego

– przedstawia przyczyny budowy portu w Gdyni i jego znaczenie dla polskiej gospodarki

– przedstawia założenia 4–letniego planu gospodarczego Eugeniusza Kwiatkowskiego i jego realizację

Uczeń:

– zna daty ustawy
o reformie rolnej (1920 i 1925), początku wielkiego kryzysu (1929)

– wskazuje na mapie przebieg magistrali węglowej

– przedstawia problemy gospodarcze, z jakimi borykała się Polska po odzyskaniu niepodległości

– charakteryzuje wielki kryzys gospodarczy w Polsce

– omawia założenia i realizację reformy rolnej

Uczeń:

– przedstawia sposoby przezwyciężania trudności gospodarczych przez władze II Rzeczypospolitej

– charakteryzuje działania podjęte w celu modernizacji gospodarki Polski w dwudziestoleciu międzywojennym

Uczeń:

– ocenia wpływ reform Władysława Grabskiego na sytuacje gospodarczą II Rzeczypospolitej

– ocenia znaczenie portu gdyńskiego dla gospodarki II Rzeczypospolitej

– ocenia gospodarczą działalność Eugeniusza Kwiatkowskiego

7. Społeczeństwo odrodzonej Polski

Społeczeństwo II Rzeczypospolitej
Państwo wielu narodów
Polityka wobec mniejszości narodowych
Rozwój edukacji

Uczeń:

– wyjaśnia znaczenie terminu analfabetyzm

– omawia strukturę narodowościową i wyznaniową II Rzeczypospolitej

– wyjaśnia, w jaki sposób władze odrodzonego państwa polskiego walczyły z analfabetyzmem

Uczeń:

– wyjaśnia znaczenie terminów: asymilacja narodowa, asymilacja państwowa

– zna datę reformy J. Jędrzejewicza (1932)

– identyfikuje postać Janusza Jędrzejewicza

– przedstawia strukturę społeczną II Rzeczypospolitej

– wyjaśnia, na czym polegać miała asymilacja narodowa i państwowa

– omawia rozwój edukacji w II Rzeczypospolitej

Uczeń:

– wyjaśnia znaczenie terminów: getto ławkowe, numerus clausus

– opisuje sytuację społeczną Polski po odzyskaniu niepodległości

– charakteryzuje politykę władz II Rzeczypospolitej wobec Ukraińców

– omawia stosunki polsko–żydowskie

Uczeń:

– charakteryzuje przykłady realizacji polityki asymilacyjnej w latach trzydziestych XX wieku

Uczeń:

– ocenia położenie mniejszości narodowych w II Rzeczypospolitej

– ocenia politykę władz II Rzeczypospolitej wobec mniejszości narodowych

8. Osiągnięcia II Rzeczypospolitej

Osiągnięcia polskich naukowców
Literatura międzywojenna
Technika
i transport II Rzeczypospolitej
Polskie kino w okresie międzywojennym
Polski modernizm
Malarstwo
i architektura

Uczeń:

– wyjaśnia znaczenie terminu Enigma

– identyfikuje postać Władysława Reymonta

– przedstawia najważniejsze osiągnięcia kultury polskiej w dwudziestoleciu międzywojennym

Uczeń:

– wyjaśnia znaczenie terminów: ekspresjonizm, modernizm,

funkcjonalizm

– zna daty otrzymania Literackiej Nagrody Nobla przez W. Reymonta (1924)

– wymienia przedstawicieli polskiej literatury w dwudziestoleciu międzywojennym

– wymienia osiągnięcia polskich naukowców w dziedzinie nauk matematycznych

– przedstawia osiągnięcia polskiej literatury

w okresie dwudziestolecia międzywojennego

Uczeń:

– wyjaśnia znaczenie terminów: lwowska szkoła matematyczna, awangarda, styl narodowy

– identyfikuje postacie

Franciszka Żwirki, Stanisława

Wigury

– wymienia przedstawicieli nauk matematycznych, przedstawicieli kina, twórców sztuki w Polsce międzywojennej

– przedstawia rozwój kinematografii polskiej w dwudziestoleciu międzywojennym

– charakteryzuje kierunki w sztuce i architekturze II Rzeczypospolitej

Uczeń:

– wyjaśnia znaczenie terminów: katastrofizm, skamandryci, Awangarda

Krakowska, formizm, art déco

– zna daty powstania PKP (1926), powstania PLL LOT (1929),

– identyfikuje postacie

Tadeusza Kotarbińskiego, Floriana Znanieckiego

– wymienia architektów tworzących w okresie II Rzeczypospolitej i ich osiągnięcia

– przedstawia nurty w polskiej literaturze oraz grupy poetyckie, jakie rozwinęły się w okresie dwudziestolecia międzywojennego

Uczeń:

– ocenia dorobek kultury i nauki polskiej w okresie międzywojennym

9. II Rzeczpospolita na arenie międzynarodowej

II Rzeczpospolita i jej sąsiedzi
Polska polityka zagraniczna
Układy
w Rapallo
i Locarno
Normalizacja stosunków
z ZSRS
i Niemcami
Rola II Rzeczypospolitej
na arenie międzynarodowej

Uczeń:

– zna daty układu polsko–francuskiego (II 1921), układu polsko–rumuńskiego (III 1921)

– identyfikuje postać Józefa Piłsudskiego

– wymienia sojusze, jakie zawarła Polska w dwudziestoleciu międzywojennym

– wyjaśnia, które z nich miały stanowić gwarancję bezpieczeństwa II Rzeczypospolitej

Uczeń:

– wyjaśnia znaczenie terminów: „korytarz”, polityka

równowagi i „równych odległości”

– zna daty traktatu polsko–radzieckiego o nieagresji (1932), polsko–niemieckiej deklaracji o niestosowaniu przemocy (1934)

– identyfikuje postać Józefa Becka

– omawia stosunek do państw sąsiednich do II Rzeczypospolitej

– charakteryzuje stosunki polsko–radzieckie i polsko–niemieckie w dwudziestoleciu międzywojennym

– wyjaśnia, na czym polegała „polityka równowagi” i „równych odległości”

Uczeń:

– wyjaśnia znaczenie terminów: Międzymorze, wojna prewencyjna

– zna daty układu w Rapallo (1922), układu w Locarno (1925)

– przedstawia koncepcję Józefa Piłsudskiego dotyczącą prowadzenia polityki zagranicznej i przykłady jej realizacji

– omawia ideę Międzymorza i wyjaśnia przyczyny jej niepowodzenia

– wskazuje zagrożenia, jakie stwarzały dla Polski układy

z Rapallo i Locarno

– charakteryzuje politykę zagraniczną prowadzoną przez Józefa Becka

Uczeń:

– wyjaśnia, jaki wpływ na pozycję międzynarodową Polski miały układy w Rapallo i Locarno

– wyjaśnia, jaki wpływ na pozycję międzynarodową Polski miały polsko–radziecki traktat o nieagresji i polsko–niemiecka deklaracja o niestosowaniu przemocy

Uczeń:

– ocenia pozycję II Rzeczypospolitej na arenie międzynarodowej

10. Polska
w przededniu II wojny światowej

Zajęcie Zaolzia
Niemieckie żądania wobec Polski
Sojusz
z Wielką Brytanią
i Francją
Pakt Ribbentrop–
–Mołotow

Uczeń:

– zna daty paktu Ribbentrop–Mołotow (23 VIII 1939), polsko–brytyjskiego sojuszu polityczno–wojskowego (25 VIII 1939)

– wskazuje na mapie obszary, które na mocy paktu

Ribbentrop–Mołotow miały przypaść III Rzeszy i ZSRS

– przedstawia żądania, jakie III Rzesza wysunęła wobec Polski w 1938 r.

– wymienia postanowienia paktu Ribbentrop–Mołotow

Uczeń:

– wyjaśnia znaczenie terminów: eksterytorialność

– zna daty zajęcia Zaolzia przez Polskę (2 X 1938), przedstawienia po raz pierwszy propozycji tzw. ostatecznego uregulowania spraw spornych między Polską a Niemcami (X 1938), polsko–brytyjskich gwarancji pomocy w razie ataku Niemiec (IV 1939), wypowiedzenia przez Niemcy deklarację

o niestosowaniu przemocy z Polską (IV 1939)

– identyfikuje postacie Joachima von Ribbentropa, Wiaczesława Mołotowa

– wskazuje na mapie Zaolzie, tzw. „korytarz”

– omawia postawę władz II Rzeczypospolitej wobec żądań niemieckich

– wyjaśnia, jakie znaczenie dla Polski miało zawarcie paktu Ribbentrop–Mołotow

Uczeń:

– zna daty przedstawienia po raz ostatni propozycji tzw. ostatecznego uregulowania spraw spornych między Polską a Niemcami (III 1939), przemówienia sejmowego J. Becka (5 V 1939)

– przedstawia przyczyny konfliktu polsko–czechosłowackiego o Zaolzie

– wyjaśnia, w jakich okolicznościach nastąpiło włączenie Zaolzia do II Rzeczypospolitej

– wyjaśnij, jakie cele przyświecały polityce zagranicznej Wielkiej Brytanii i Francji wobec Polski w 1939 r.

– przedstawia okoliczności zawarcia paktu Ribbentrop–Mołotow

Uczeń:

– charakteryzuje relacje polsko–brytyjskie i polsko–francuskie w przededniu II wojny światowej

– wyjaśnia, jaki wpływ miały brytyjskie i francuskie gwarancje dla Polski na politykę A. Hitlera

Uczeń:

– ocenia postawę rządu polskiego wobec problemu Zaolzia

– ocenia postawę społeczeństwa polskiego wobec żądań niemieckich

POWTÓRZENIE WIADOMOŚCI I SPRAWDZIAN Z ROZDZIAŁU VII