Plan dydaktyczny treści nauczania historii i społeczeństwa w klasie V

 

Poziom	Ocena
K K+P K+P+R K+P+R+D K+P+R+D+W	dopuszczająca dostateczna dobra bardzo dobra / celująca* celująca

 

poziom K – konieczny

poziom P – podstawowy

poziom R – rozszerzający
poziom D – dopełniający

poziom W – wykraczający

 

 

*Pełne opanowanie wymagań sformułowanych w podstawie programowej jest warunkiem koniecznym do wystawienia uczniowi oceny celującej. Nauczyciel określa, które wymagania wykraczające poza podstawę programową są dodatkowymi elementami decydującymi o ocenie celującej.

WYMAGANIA PROGRAMOWE DLA KLASY V SZKOŁY PODSTAWOWEJ według programu „Wczoraj i dziś” autorstwa dr. Tomasza Maćkowskiego Opracowanie: Łukasz Komosa
Badana czynność uczniów			Poziomy wymagań
I. Polska pierwszych Piastów			K		P	R	D		W
Wiadomości	– wymienia narzędzia rolnicze używane przez Słowian					+
	– podaje autorów średniowiecznych kronik, które zawierają legendy o początkach państwa polskiego						+
	– wie, na czym polegał słowiański obrzęd postrzyżyn						+
	– omawia zachowane ślady pogańskich wierzeń Słowian						+
	– zna daty chrztu Polski i zjazdu gnieźnieńskiego		+
	– wyjaśnia znaczenie terminów: plemię, gród, drużyna, książę		+
	– wymienia zajęcia mieszkańców średniowiecznego Gniezna				+
	– podaje lata panowania Mieszka I					+
	– zna pisemną relację Ibrahima ibn Jakuba dotyczącą państwa Mieszka I								+
	– omawia okoliczności, w jakich doszło do ślubu Mieszka I z Dobrawą				+
	– tłumaczy, jakie były przyczyny i skutki chrztu Polski					+
	– wie, jaką rolę pełnili duchowni w państwie Mieszka I					+
	– zna podstawowe fakty z życia świętego Wojciecha				+
	– omawia następstwa misji i męczeńskiej śmierci biskupa Wojciecha					+
	– wymienia przyczyny i skutki zjazdu gnieźnieńskiego						+
	– wyjaśnia znaczenie terminów: relikwie, koronacja						+
	– rozumie szczególne znaczenie koronacji Bolesława Chrobrego w dziejach państwa polskiego		+
	– tłumaczy, czym był Szczerbiec						+
	– wie, kiedy Orzeł Biały stał się symbolem państwa polskiego						+
	– omawia legendarne początki dynastii Piastów								+
	– przedstawia stanowisko historyków dotyczące pochodzenia przodków Mieszka I								+
Umiejętności	– zna legendy o Lechu, Czechu i Rusie, o Popielu oraz o Piaście		+
	– rozpoznaje cechy charakterystyczne legendy		+
	– wskazuje na mapie ziemie polskie zamieszkiwane przez najważniejsze plemiona słowiańskie w X wieku					+
	– charakteryzuje wierzenia mieszkańców ziem polskich przed przyjęciem chrztu przez Mieszka I						+
	– opowiada o powstaniu i początkach państwa polskiego					+
	– wskazuje na mapie Gniezno i obszar państwa Mieszka I		+
	– umieszcza na linii chronologicznej datę chrztu Polski				+
	– opisuje budowę średniowiecznego grodu na przykładzie Gniezna				+
	– potrafi określić przyczyny i skutki przyjęcia chrztu przez Mieszka I						+
	– wskazuje na mapie granice państwa Mieszka I				+
	– omawia znaczenie przyjęcia chrztu przez Polskę					+
	– ocenia znaczenie bitwy pod Cedynią						+
	– porównuje przebieg granic współczesnej Polski i państwa Mieszka I								+
	– zaznacza na linii chronologicznej daty śmierci biskupa Wojciecha, zjazdu gnieźnieńskiego oraz koronacji Bolesława Chrobrego				+
	– wskazuje na mapie granice państwa polskiego w czasach Bolesława Chrobrego					+
	– pokazuje na mapie Gdańsk i ziemie zamieszkiwane przez Prusów						+
	– przedstawia historię zjazdu gnieźnieńskiego, uwzględniając postacie świętego Wojciecha, Bolesława Chrobrego i Ottona III				+
	– przekazuje relację z pobytu Ottona III w Gnieźnie w 1000 roku na podstawie fragmentów kroniki Galla Anonima						+
	– charakteryzuje politykę zewnętrzną i wewnętrzną Bolesława Chrobrego						+
	– opowiada o współczesnym znaczeniu zjazdu gnieźnieńskiego								+
	– prezentuje postać świętego Wojciecha								+
II. Społeczeństwo średniowiecza			K		P	R	D		W
Wiadomości		– wyjaśnia znaczenie terminów: klasztor, post, skryptorium, kopista, kupiec, rzemieślnik, cech, burmistrz, samorząd miejski, rynek			+
		– wie, jak duży wpływ na życie ludzi w średniowieczu miała religia			+
		– wymienia zabudowania tworzące średniowieczny klasztor			+
		– omawia przejawy średniowiecznej pobożności				+
		– tłumaczy, na czym polegała praca zakonników w średniowiecznym skryptorium					+
		– zna rolę zakonów w czasach współczesnych							+
		– rozumie, jaką funkcję pełniły zamki w średniowieczu			+
		– wie, jaką drogę musiał przejść chłopiec, aby zostać rycerzem				+
		– podaje cechy idealnego rycerza	+
		– wymienia główne elementy rycerskiego wyposażenia			+
		– wie, skąd wzięło się powiedzenie polegać na kimś jak na Zawiszy i co ono oznacza					+
		– wyjaśnia, czym były turnieje rycerskie				+
		– wymienia elementy kultury rycerskiej i dworskiej					+
		– podaje przykłady miejsc w Polsce, w których znajdują się obecnie zamki wzniesione w średniowieczu bądź ich ruiny					+
		– wie, jakie funkcje pełnią zamki w dzisiejszych czasach							+
		– wyjaśnia znaczenie terminu mieszczanie	+
		– podaje przykłady zawodów rzemieślniczych wykonywanych w średniowieczu			+
		– wymienia grupy ludności żyjące w średniowiecznym mieście			+
		– wie, jaką rolę odgrywali w średniowiecznym mieście burmistrz i członkowie ławy miejskiej				+
		– rozumie pochodzenie nazw współczesnych ulic, na przykład: Szewska, Garncarska, Tkacka					+
		– wymienia prace polowe wykonywane w epoce średniowiecza			+
		– tłumaczy, jaki wpływ na poprawę wydajności pracy chłopów w średniowieczu miało zastosowanie młyna i pługa				+
		– wie, czym była lokacja					+
		– wyjaśnia znaczenie terminów: sołtys, pług, trójpolówka					+
		– wie, jak odżywiali się mieszkańcy średniowiecznej wsi				+
		– przedstawia sposoby spędzania wolnego czasu przez mieszkańców wsi w średniowieczu							+
Umiejętności		– opisuje średniowieczny klasztor i tryb życia mnichów, używając wyrazów: zakon, reguła, ubóstwo	+
		– charakteryzuje postać świętego Franciszka z Asyżu	+
		– wyjaśnia znaczenie związku frazeologicznego benedyktyńska praca i tłumaczy, skąd wywodzi się to wyrażenie					+
		– potrafi wskazać różnice między stylami romańskim i gotyckim				+
		– rozpoznaje na przykładach średniowiecznych budowli takie elementy architektoniczne, jak: portal, rozeta, apsyda, łuk, sklepienie							+
		– przekazuje informacje na temat zabytków romańskich i gotyckich znajdujących się w rodzinnej miejscowości lub regionie							+
		– wyjaśnia, jaką rolę w sztuce średniowiecznej odgrywała tematyka religijna							+
		– rozpoznaje charakterystyczne elementy zamku			+
		– opisuje wygląd średniowiecznej twierdzy					+
		– tłumaczy, na czym polegały i jak przebiegały turnieje rycerskie							+
		– opisuje średniowieczne miasto			+
		– charakteryzuje grupy ludności żyjące w średniowiecznym mieście				+
		– potrafi wymienić różnice między handlem średniowiecznym i współczesnym							+
		– porównuje miasto średniowieczne z miastem współczesnym							+
		– wskazuje różnice między losem chłopa a życiem rycerza lub mieszczanina			+
		– omawia przebieg procesu lokacji wsi							+
		– opowiada o roli karczmy w średniowieczu na podstawie tekstu źródłowego					+
		– tłumaczy, dlaczego stosowanie trójpolówki pozwalało uzyskać lepsze efekty niż uprawa ziemi metodą żarową							+
		– porównuje życie na wsi w średniowieczu i w czasach współczesnych							+
III. Polska i Krzyżacy			K		P	R	D		W
Wiadomości		– wyjaśnia znaczenie terminów: Prusy, zakon krzyżacki, wielki mistrz							+
		– dostrzega negatywne skutki rozbicia dzielnicowego							+
		– tłumaczy, w jakich okolicznościach powstał zakon krzyżacki							+
		– wie, dlaczego Konrad Mazowiecki sprowadził Krzyżaków do Polski							+
		– wymienia przyczyny konfliktu polsko-krzyżackiego							+
		– omawia skutki sprowadzenia Krzyżaków do Polski							+
		– wie, jakie skutki przyniosła Polsce utrata Pomorza Gdańskiego							+
		– wymienia najważniejsze osiągnięcia Kazimierza Wielkiego, w tym założenie Akademii Krakowskiej			+
		– opowiada, kim był Mikołaj Wierzynek				+
		– wyjaśnia znaczenie terminu unia					+
		– tłumaczy, w jakich okolicznościach doszło do ślubu Jadwigi i Jagiełły			+
		– zna datę bitwy pod Grunwaldem	+
		– podaje przyczyny i skutki wielkiej wojny z zakonem krzyżackim			+
		– wymienia nazwy obszarów współczesnej Polski, na których można znaleźć ślady obecności Krzyżaków							+
		– wie, kim byli templariusze i zna opowieść o ich legendarnym skarbie							+
Umiejętności		– umieszcza na linii chronologicznej daty: sprowadzenia Krzyżaków do Polski, podboju Pomorza Gdańskiego przez Krzyżaków, koronacji Władysława Łokietka, bitwy pod Płowcami							+
		– wskazuje na mapie: Pomorze Gdańskie, Małopolskę, Wielkopolskę, Kujawy, Mazowsze, Śląsk			+
		– pokazuje na mapie terytorium państwa zakonu krzyżackiego oraz Malbork				+
		– wymienia czynniki, które umożliwiły ponowne scalenie ziem polskich					+
		– ocenia rolę Władysława Łokietka w procesie zjednoczenia państwa polskiego							+
		– wskazuje na mapie dzielnice należące do Królestwa Polskiego w chwili śmierci Władysława Łokietka							+
		– tłumaczy, dlaczego koronacja Władysława Łokietka miała tak duże znaczenie dla Polski							+
		– ocenia politykę prowadzoną przez Krzyżaków oraz ich działalność na podbitych terenach							+
		– pozyskuje z różnych źródeł informacje o zamku w Malborku							+
		– umieszcza na linii chronologicznej daty: koronacji Kazimierza Wielkiego, założenia Akademii Krakowskiej, wygaśnięcia dynastii Piastów w państwie polskim			+
		– wskazuje na mapie Kraków oraz obszar Królestwa Polskiego za panowania Kazimierza Wielkiego			+
		– tłumaczy, dlaczego królowi Kazimierzowi nadano przydomek Wielki	+
		– wyjaśnia sens powiedzenia: Kazimierz Wielki zastał Polskę drewnianą, a zostawił murowaną			+
		– opowiada o uczcie u Wierzynka				+
		– ocenia, czy ostatniemu władcy z dynastii Piastów słusznie nadano przydomek Wielki				+
		– omawia politykę wewnętrzną i zewnętrzną Kazimierza Wielkiego					+
		– porównuje sposoby prowadzenia polityki zagranicznej stosowane przez Władysława Łokietka i Kazimierza Wielkiego							+
		– umieszcza na linii chronologicznej daty: zawarcia unii polsko-litewskiej w Krewie, bitwy pod Grunwaldem, podpisania I i II pokoju toruńskiego				+
		– wskazuje na mapie Królestwo Polskie i Wielkie Księstwo Litewskie	+
		– wymienia zasługi Jadwigi dla kultury polskiej	+
		– przedstawia okoliczności objęcia polskiego tronu przez Jadwigę			+
		– podaje przyczyny i skutki zawarcia unii polsko-litewskiej w Krewie				+
		– określa na podstawie drzewa genealogicznego pokrewieństwo łączące przedstawicieli dynastii Piastów i Andegawenów					+
		– omawia przebieg bitwy pod Grunwaldem				+
		– wymienia najważniejsze dokonania Władysława Jagiełły i Kazimierza Jagiellończyka				+
		– tłumaczy, jakie znaczenie miało dla Polski odzyskanie Pomorza Gdańskiego w 1466 roku					+
		– porównuje przebieg dwóch wojen polsko-krzyżackich w XV wieku i ocenia znaczenie tych konfliktów w polskiej historii							+
		– opowiada, czym zajmują się współczesne bractwa rycerskie							+
IV. Europejczycy odkrywają świat			K		P	R	D		W
Wiadomości		– rozumie przełomowe znaczenie roku 1492 w dziejach Europy i świata	+
		– wie, jaką rolę w okresie wielkich odkryć geograficznych odegrał Krzysztof Kolumb	+
		– podaje przyczyny odkryć geograficznych w XV i XVI stuleciu			+
		– wyjaśnia znaczenie terminów: karawela, Nowy Świat, Indianie, broń palna, konkwistador			+
		– zna najważniejsze dokonania Bartłomieja Diaza, Vasco da Gamy i Ferdynanda Magellana				+
		– wymienia skutki odkryć geograficznych dla mieszkańców Europy i Ameryki				+
		– wie, kim byli Hernan Cortez i Francisco Pizarro							+
		– zna datę wynalezienia ruchomej czcionki przez Jana Gutenberga					+
		– tłumaczy, na czym polegało przełomowe odkrycie Mikołaja Kopernika	+
		– wie, dlaczego Leonarda da Vinci zalicza się do czołowych postaci epoki renesansu				+
		– wyjaśnia znaczenie terminów renesans i humanizm				+
		– rozumie myśl Terencjusza: Człowiekiem jestem i nic, co ludzkie, nie jest mi obce					+
		– podaje przykłady najważniejszych dzieł renesansowych					+
		– wie, skąd współcześnie czerpiemy wiedzę o Wszechświecie							+
		– zna teorie dotyczące tego, kto dotarł do Ameryki przed 1492 rokiem							+
Umiejętności		– umieszcza na linii chronologicznej datę odkrycia Ameryki przez Krzysztofa Kolumba	+
		– pokazuje na mapie trasę pierwszej wyprawy dalekomorskiej Krzysztofa Kolumba	+
		– wskazuje na mapie lądy odkryte w XV i XVI wieku przez Europejczyków oraz trasy wypraw odkrywczych podjętych przez Bartłomieja Diaza, Vasco da Gamę i Ferdynanda Magellana				+
		– opowiada, co wydarzyło się w roku 1492, używając terminów: karawela, Nowy Świat, Indianie, broń palna			+
		– wyjaśnia, dlaczego Kolumb nazwał mieszkańców Ameryki Indianami				+
		– tłumaczy na podstawie tekstu źródłowego, w jaki sposób Krzysztof Kolumb zdobył zaufanie Indian					+
		– opisuje wygląd XV-wiecznego okrętu					+
		– charakteryzuje życie na statku w XV wieku					+
		– wyjaśnia, jak średniowieczni mieszkańcy Europy wyobrażali sobie świat					+
		– tłumaczy, jaki wpływ miały odkrycia geograficzne na wyobrażenia ludzi o świecie					+
		– ocenia znaczenie wypraw odkrywczych dla Europejczyków i ludów zamieszkujących Amerykę							+
		– formułuje wnioski dotyczące niewolnictwa i wyraża swoją opinię na ten temat							+
		– pozyskuje z różnych źródeł informacje o Krzysztofie Kolumbie oraz tworzy notatkę na temat tej postaci							+
		– tłumaczy teorię Mikołaja Kopernika w kontekście powiedzenia: Wstrzymał Słońce, ruszył Ziemię	+
		– opowiada o życiu Mikołaja Kopernika, używając wyrażeń: uczony, astronom, odkrycie naukowe			+
		– omawia różnice w postrzeganiu ludzkiego życia w średniowieczu i renesansie				+
		– rozpoznaje charakterystyczne cechy budowli renesansowych				+
		– ocenia wpływ wynalazku Jana Gutenberga na zmianę światopoglądu ludzi na przełomie średniowiecza i renesansu							+
		– sporządza notatkę na temat wybranego twórcy renesansowego na podstawie zgromadzonych informacji							+
V. W Rzeczypospolitej szlacheckiej			K		P	R	D		W
Wiadomości		– wyjaśnia znaczenie terminów: dwór, paź, komnata, arras	+
		– zna datę hołdu pruskiego				+
		– wie, którzy władcy panowali w Rzeczypospolitej w okresie rozkwitu polskiej kultury	+
		– wymienia najważniejszych przedstawicieli polskiego renesansu			+
		– wie, dlaczego Mikołaj Rej i Jan Kochanowski należą do najważniejszych twórców w historii literatury polskiej				+
		– omawia zasługi ostatnich Jagiellonów dla rozwoju kultury polskiej				+
		– podaje przykłady budowli renesansowych w Polsce					+
		– wyjaśnia znaczenie terminów: sejm, sejmik, pospolite ruszenie, szlachta, przywilej, poseł, herb			+
		– tłumaczy, dlaczego rycerstwo przekształciło się w szlachtę			+
		– wie, na czym polegała uprzywilejowana pozycja szlachty w Rzeczypospolitej				+
		– wymienia prawa i obowiązki szlachty				+
		– rozumie znaczenie terminu demokracja szlachecka			+
		– wyjaśnia, w jaki sposób obradował sejm walny					+
		– dostrzega wpływ nadawania szlachcie kolejnych przywilejów na pozycję tej grupy w państwie oraz osłabienie władzy królewskiej					+
		– zna datę zatwierdzenia uchwały nihil novi					+
		– wymienia elementy, z których składał się herb szlachecki					+
		– wyjaśnia znaczenie terminów: folwark, pańszczyzna, kmiecie							+
		– wie, jakie znaczenie miał spław wiślany dla rozwoju handlu zbożem w XVI wieku	+
		– omawia funkcje poszczególnych zabudowań gospodarczych wchodzących w skład folwarku szlacheckiego			+
		– tłumaczy, jaką rolę pełnił Gdańsk w XVI-wiecznym handlu zbożem				+
		– wymienia przywileje szlacheckie ograniczające wolność osobistą chłopów				+
		– zna datę uchwalenia unii polsko-litewskiej w Lublinie							+
		– podaje najważniejsze postanowienia unii lubelskiej	+
		– omawia przyczyny i skutki zawarcia unii lubelskiej			+
		– wymienia narodowości żyjące na terytorium Rzeczypospolitej Obojga Narodów				+
		– wie, na czym polegała tolerancja religijna w XVI-wiecznej Rzeczypospolitej					+
		– zna prawa, które konfederacja warszawska gwarantowała szlachcie				+
		– tłumaczy, czym była reformacja				+
		– wyjaśnia znaczenie terminów: elekcja, pole elekcyjne, koronacja					+
		– zna datę pierwszej wolnej elekcji	+
		– wie, jak nazywał się pierwszy polski władca elekcyjny			+
		– wymienia postanowienia Artykułów henrykowskich			+
		– tłumaczy, na czym polegała zasada liberum veto					+
		– zna przyczyny kryzysu państwa polsko-litewskiego w XVII wieku			+
		– wie, dlaczego Stefana Czarnieckiego i Jana III Sobieskiego uznaje się za bohaterów narodowych				+
		– rozumie znaczenie terminu potop szwedzki	+
		– wyjaśnia, na czym polegała wojna podjazdowa	+
		– podaje najważniejsze przyczyny i skutki wojen polsko-szwedzkich i polsko-tureckich w XVII wieku				+
		– zna główne przyczyny i skutki wojen polsko-moskiewskich w XVII stuleciu					+
		– wymienia nazwy współczesnych państw, które leżą na terytorium dawnej Rzeczypospolitej							+
		– tłumaczy, jakie ślady potęgi dawnej Rzeczypospolitej można odnaleźć na terytorium współczesnej Litwy, Łotwy, Białorusi i Ukrainy							+
		– podaje przykłady dzieł sztuki nawiązujących do wydarzeń z XVI- i XVII-wiecznej historii Rzeczypospolitej							+
		– zna dzieje dzwonu Zygmunt							+
		– umieszcza na linii chronologicznej datę złożenia hołdu pruskiego							+
Umiejętności		– ocenia znaczenie hołdu pruskiego w dziejach Rzeczypospolitej			+
		– określa, jaki wpływ na rozwój sztuki renesansowej w Polsce miała kultura włoska							+
		– charakteryzuje życie dworskie na Zamku Królewskim na Wawelu					+
		– rozpoznaje takie elementy architektoniczne, jak: loggia, arkady, attyka			+
		– odnajduje w różnych źródłach utwory Mikołaja Reja i Jana Kochanowskiego					+
		– porównuje funkcję Zamku Królewskiego na Wawelu za panowania Jagiellonów oraz współczesnego Pałacu Prezydenckiego w Warszawie							+
		– opisuje wygląd dworu szlacheckiego					+
		– potrafi opisać wygląd tradycyjnego stroju szlacheckiego			+
		– charakteryzuje poszczególne grupy polskiej szlachty					+
		– wyjaśnia na podstawie tekstu źródłowego, w jaki sposób można było zdobyć i utracić szlachectwo					+
		– porównuje szlachecki sejm walny ze współczesnym polskim parlamentem					+
		– opisuje przebieg spławu wiślanego							+
		– wskazuje na mapie porty rzeczne leżące na szlaku spławu wiślanego oraz rzeki, którymi spławiano towary				+
		– opowiada o rozwoju Gdańska w XVI i XVII wieku				+
		– porównuje na przykładzie Gdańska funkcjonowanie portów morskich w XVI oraz XXI wieku					+
		– umieszcza na linii chronologicznej datę zawarcia unii lubelskiej							+
		– wskazuje na mapie terytorium Rzeczypospolitej Obojga Narodów i miejsce zawarcia unii polsko-litewskiej w 1569 roku	+
		– ocenia znaczenie unii lubelskiej			+
		– porównuje postanowienia unii lubelskiej z ustaleniami unii w Krewie					+
		– charakteryzuje poszczególne grupy narodowościowe żyjące w państwie polsko-litewskim							+
		– porównuje wygląd świątyń poszczególnych grup wyznaniowych zamieszkujących obszar dawnej Rzeczypospolitej					+
		– wymienia prawa grup wyznaniowych we współczesnej Polsce							+
		– umieszcza na linii chronologicznej datę pierwszej wolnej elekcji w Rzeczypospolitej							+
		– omawia przebieg wolnej elekcji			+
		– wskazuje różnice między pacta conventa i Artykułami henrykowskimi					+
		– porównuje wolną elekcję z wyborami prezydenckimi we współczesnej Polsce				+
		– zaznacza na linii chronologicznej daty: 1655, 1660, 1683							+
		– pokazuje na mapie państwa, z którymi Rzeczpospolita prowadziła wojny w XVII wieku	+
		– wskazuje na mapie miejsca najważniejszych bitew stoczonych przez wojska polskie w XVII stuleciu				+
		– ocenia, jaką rolę odegrał Stefan Czarniecki podczas wojny ze Szwecją w latach 1655–1660					+
		– wyjaśnia, jakie znaczenie miała obrona klasztoru na Jasnej Górze dla Polaków walczących z najeźdźcą podczas potopu szwedzkiego			+
		– opowiada o wyprawie wiedeńskiej Jana III Sobieskiego, używając wyrazów: oblężenie, odsiecz, sułtan, husaria				+
		– analizuje zamieszczony w podręczniku tekst źródłowy na temat zwycięstwa Jana III Sobieskiego pod Wiedniem i formułuje wnioski na jego podstawie				+
		– wymienia skutki zwycięstwa Jana III Sobieskiego w bitwie pod Wiedniem				+
		– opisuje uzbrojenie husarza na podstawie ilustracji					+
		– omawia przyczyny i skutki wojen prowadzonych przez Rzeczpospolitą w XVII wieku					+
		– porównuje terytorium Rzeczypospolitej Obojga Narodów z obszarem współczesnej Polski					+
VI. Upadek Rzeczypospolitej			K		P	R	D		W
Wiadomości		– zna daty: elekcji Stanisława Augusta Poniatowskiego na króla Polski, I rozbioru Rzeczypospolitej, utworzenia Komisji Edukacji Narodowej	+
		– wie, czym były obiady czwartkowe i kto w nich uczestniczył	+
		– wyjaśnia, dlaczego Ignacy Krasicki zaliczany jest do czołowych postaci polskiej kultury w XVIII wieku			+
		– przedstawia postulaty konfederatów barskich				+
		– rozumie, dlaczego dzień 14 października jest obchodzony jako Dzień Edukacji Narodowej					+
		– wie, dlaczego sejm obradujący w latach 1788–1792 określa się jako Sejm Czteroletni lub Sejm Wielki							+
		– zna datę uchwalenia Konstytucji 3 maja	+
		– podaje daty: obrad Sejmu Wielkiego, wojny prowadzonej w obronie Konstytucji 3 maja, II rozbioru Polski	+
		– wyjaśnia znaczenie terminu konstytucja			+
		– wymienia najważniejsze postanowienia Konstytucji 3 maja				+
		– zna przyczyny i skutki uchwalenia Konstytucji 3 maja			+
		– omawia okoliczności, w jakich zawiązano konfederację targowicką, i wymienia jej następstwa				+
		– wie, kim byli Stanisław Małachowski i Hugo Kołłątaj			+
		– zna okoliczności ustanowienia Orderu Virtuti Militari przez Stanisława Augusta Poniatowskiego				+
		– wyjaśnia, dlaczego rocznica uchwalenia Konstytucji 3 maja jest obecnie świętem narodowym				+
		– podaje datę wybuchu powstania kościuszkowskiego					+
		– wymienia dokonania Tadeusza Kościuszki przed wybuchem powstania w 1794 roku	+
		– wie, jaką rolę odegrali w trakcie powstania kościuszkowskiego Jan Henryk Dąbrowski i Jan Kiliński	+
		– zna datę III rozbioru Rzeczypospolitej				+
		– omawia przyczyny i skutki III rozbioru Polski	+
		– wyjaśnia znaczenie terminów: barok, oświecenie, klasycyzm			+
		– wymienia charakterystyczne cechy sztuki barokowej i klasycystycznej			+
		– podaje przykłady budowli barokowych i klasycystycznych z uwzględnieniem regionu, w którym mieszka			+
		– wie, jakie funkcje pełniła sztuka barokowa w Kościele katolickim			+
		– wymienia najważniejsze wynalazki epoki oświecenia				+
		– tłumaczy, czym była Wielka encyklopedia francuska				+
		– zna dzieła sztuki nawiązujące do wydarzeń z XVIII-wiecznej historii Rzeczypospolitej							+
		– umieszcza na linii chronologicznej daty: 1764, 1772, 1773							+
Umiejętności		– wskazuje na mapie ziemie utracone przez Rzeczpospolitą w wyniku I, II i III rozbioru	+
		– wymienia reformy wprowadzone w polskim systemie oświaty za panowania Stanisława Augusta Poniatowskiego	+
		– określa, jakie znaczenie dla Rzeczypospolitej miało utworzenie Komisji Edukacji Narodowej			+
		– dostrzega związek między wykształceniem obywateli a ich poczuciem odpowiedzialności za państwo					+
		– umieszcza na linii chronologicznej daty: 1788, 1791, 1792, 1793					+
		– omawia reformy Sejmu Wielkiego			+
		– ocenia decyzję króla Stanisława Augusta Poniatowskiego o przystąpieniu do konfederacji targowickiej				+
		– umieszcza na linii chronologicznej daty wybuchu powstania kościuszkowskiego oraz III rozbioru Polski							+
		– opowiada o wydarzeniach, które rozegrały się podczas powstania kościuszkowskiego, używając wyrażeń: naczelnik powstania, przysięga Kościuszki, kosynierzy			+
		– podaje przyczyny i skutki wybuchu powstania w 1794 roku			+
		– opisuje przebieg insurekcji kościuszkowskiej			+
		– wyjaśnia, dlaczego Tadeusz Kościuszko wydał uniwersał połaniecki					+
		– omawia rolę chłopów w powstaniu kościuszkowskim				+
		– opowiada o losach Tadeusza Kościuszki po powstaniu w 1794 roku							+
		– ocenia dokonania Tadeusza Kościuszki					+
		– porównuje sztukę barokową z klasycystyczną oraz wskazuje różnice między stylem renesansowym i barokowym w architekturze					+
		– rozpoznaje takie elementy architektoniczne, jak: gzyms, tympanon, fasada							+
		– tłumaczy, co spowodowało ożywiony rozwój nauki w epoce oświecenia							+
		– ocenia dokonania króla Stanisława Augusta Poniatowskiego							+

 

>